سوزش مقعد معمولا در حین اجابت مزاج یا بعد از آن تجربه می شود و می تواند علل متفاوتی داشته باشد. در برخی موارد علت سوزش مقعدی غذای تندی است که در طول روز خورده اید و در موارد دیگری از بیماری هایی مانند بواسیر یا شقاق ناشی می شود. پیدا کردن علت سوزش مقعد در نحوه درمان این مشکل بسیار مهم است، زیرا در برخی موارد با چند تغییر ساده در سبک زندگی می توانید این مشکل را برطرف کنید، در حالی که در موارد دیگر برای درمان به مصرف داروها یا حتی جراحی نیاز است. در این مقاله از ونک لیزر با ما همراه باشید تا بیشتر با دلایل سوزش مقعد و روش های درمان آن آشنا شوید.
علت سوزش مقعد
در بسیاری از موارد علت سوزش مقعد بعد از خروج مدفوع بیماری هایی مانند شقاق، هموروئید و پارگی مقعد است و در برخی موارد نیز ممکن است تحریک پوست بعد از داشتن رابطه مقعدی یا استفاده از مواد شیمیایی قوی منجر به این سوزش شود. در ادامه به بررسی بیشتر علل سوزش مقعدی می پردازیم.
بواسیر یا هموروئید
بواسیر یک بیماری مقعدی شایع است که منجر به متورم شدن وریدهای اطراف مقعد (بواسیر خارجی) یا درون رکتوم (بواسیر داخلی) می شود. علائم شایع هموروئید سوزش مقعدی به همراه درد مقعد، خارش مقعد، خون در مدفوع و تشکیل توده های سفت است. هموروئید به علل متنوعی ایجاد می شود، از جمله بارداری، زور زدن بیش از حد در حین اجابت مزاج، بلند کردن اجسام سنگین، نشستن طولانی در دستشویی، اسهال، یبوست و اضافه وزن.
معمولا روش های درمان بواسیر داخلی با درمان بواسیر خارجی یکسان است، اما در اغلب موارد اگر این بیماری به موقع تشخیص داده شود، با استفاده از روش های خانگی و داروی بواسیر قابل درمان است.
اسهال
بسیاری از افراد سوزش مقعدی را در دوران اسهال یا بعد از آن تجربه می کنند. وقتی که غذا وارد معده می شود، عضلات معده آن را با شیره های گوارشی مخلوط می کنند. این شیره ها حاوی اسیدها و آنزیم های گوارشی هستند که به تجزیه غذا کمک می کنند. همچنین کبد، صفرا تولید می کند تا به تجزیه چربی ها کمک کند. مایع صفرا با اسید معده و آنزیم های گوارشی در روده کوچک ترکیب می شود تا غذا را تجزیه کند و زمانی که از روده خارج می شود اسیدی نباشد.
اما زمانی که اسهال دارید روند هضم غذا سرعت پیدا می کند و غذاها به طور کامل تجزیه نمی شوند. در نتیجه اسیدهای معده، آنزیم های گوارشی و صفرا ممکن است هنوز در اسهال وجود داشته باشند. این مواد می توانند منجر به احساس سوزش در رکتوم در حین یا بعد از اجابت مزاج شوند.
شقاق مقعدی
شقاق مقعدی منجر به پارگی و زخم مقعد می شود. زمانی که پوست مقعد به علت مدفوع سفت و یبوست بیش از حد کشیده شود، پارگی های کوچکی در اطراف آن ایجاد می شوند که منجر به سوزش، درد و خونریزی مقعدی می شوند. فیشر به ویژه در حین و بعد از اجابت مزاج که پوست مقعد کشیده می شود، منجر به سوزش می شود. علاوه بر یبوست، رژیم غذایی کم فیبر، اسهال، آسیب به مقعد، التهاب و جراحی در ناحیه مقعد نیز می تواند منجر به شقاق مقعدی شود.
اگر شقاق به موقع تشخیص داده شود، ممکن است بتوانید آن را با استفاده از داروی فیشر و روش های خانگی درمان کنید، اما در مواردی که زخم و پارگی عمیق است برای درمان باید از روش های تهاجمی تر مانند لیزر درمانی و جراحی استفاده کنید.
رابطه مقعدی
یکی از عوارض رابطه مقعدی، ایجاد زخم و پارگی در بافت اطراف مقعد است. پوست اطراف مقعد بسیار حساس است و در صورتی که فشار زیادی به آن وارد شود می تواند ترک بخورد و منجر به سوزش و درد مقعد شود. در صورتی که پس از رابطه مقعدی دچار سوزش مقعد می شوید، باید این نوع از رابطه را متوقف کنید و برای درمان آن اقدام کنید.
فیستول مقعدی
فیستول مقعدی منجر ایجاد یک تونل بین کانال مقعد و سطح پوست خارج از مقعد می شود و در اغلب موارد در صورت درمان نشدن باعث آبسه مقعدی می شود. در برخی موارد ممکن است ترشحات و مواد درون روده از طریق این تونل به سطح پوست مقعد برسند و منجر به تحریک پوست، سوزش و خارش مقعد شوند.
همانطور که بیان شد فیستول مقعدی اگر درمان نشود می تواند منجر به آبسه مقعدی شود، به همین دلیل حتما باید برای درمان آن به موقع اقدام کنید. برای درمان فیستول می توانید از عمل فیستول و لیزر درمانی استفاده کنید.
رژیم غذایی
غذاها و نوشیدنی هایی که در طول روز مصرف می کنید می توانند بر مدفوع شما تاثیر بگذارند و از این طریق منجر به تجربه علائمی مانند سوزش مقعد شوند. برخی از غذاها و نوشیدنی هایی که می توانند منجر به سوزش مقعد شوند عبارتند از:
- قهوه
- الکل
- چای
- مرکبات
- شکلات
- گوجه فرنگی
- غذاهای تند
دلیل خوردن فلفل و سوزش مدفوع این است که خوراکی های تند موجب ناراحتی دستگاه گوارش می شوند و این امر می تواند بر مدفوع نیز تاثیر بگذارد. ۲۴ تا ۳۶ ساعت طول می میکشد تا غذا از دستگاه گوارش عبور کند. در نتیجه، پس از خوردن یا نوشیدن غذاهای محرک 24 تا 36 ساعت طول می کشد تا سوزش مقعدی رخ دهد.
تمیز کردن بیش از حد مقعد
یکی دیگر از علل شایع سوزش مقعد، تمیز کردن بیش از حد مقعد است. معمولاً افرادی که بیش از حد حساس هستند، بعد از اجابت مزاج مقعد خود را با شستشوی شدید و استفاده از دستمال مرطوب های الکلی و یا معطر تحریک می کنند و باعث آسیب به پوست و از بین بردن حفاظ طبیعی آن می شود. در اغلب موارد، زمانی که این افراد دچار خارش و سوزش می شوند، شروع به پاک کردن و تمیز کردن بیشتر مقعد می کنند که همین موضوع باعث ایجاد یک چرخه معیوب از تحریک پوست و پاک کردن بیش از حد می شود.
استفاده از مواد شیمیایی
پوست مقعد بسیار حساس است و به راحتی آسیب می بینید، به همین دلیل اگر از مواد شیمیایی و داروهای قوی در این ناحیه استفاده کنید، ممکن است واکنش های پوستی، مانند سوزش مقعد را تجربه کنید. برخی از مواد شیمیایی که می توانند پوست مقعد را تحریک کنند شامل:
- صابون ها و لوسیون های معطر
- رنگ ها و عطرهای موجود در دستمال توالت
- اسپری ها و دئودورانت های بهداشتی زنانه
- پودر تالک دارویی
- دستمال مرطوب های حاوی الکل یا مواد قابض
علاوه بر موارد بالا، برخی از داروها مانند آنتی بیوتیک ها، زمانی که بیش از حد استفاده شوند، می توانند منجر به خارش و سوزش مقعد شوند.
بیماری های پوستی
برخی از بیماری های پوستی از جمله، اگزما و پسوریازیس می توانند منجر به سوزش اطراف مقعد شوند. پسوریازیس یک بیماری التهابی مزمن است که منجر به پوسته پوسته شدن پوست می شود و اگزما نیز نوعی درماتیت است که در اثر واکنش آلرژیک به آلرژن های متفاوت مانند صابون ها و لوینسون ها ایجاد می شود و این بیماری نیز منجر به خشک و پوسته پوسته شدن پوست می شود. تمامی این موارد می توانند منجر به سوزش ناحیه مقعد شوند.
عفونت های مقاربتی
بیماری های مقاربتی (STIs) می توانند علائمی مانند سوزش و خارش مقعد ایجاد کنند. سایر علائم این نوع از بیماری ها شامل فوریت برای دفع، ترشحات مقعدی، خونریزی مقعدی و ایجاد زائده های برآمده است. البته در اغلب موارد عفونت های مقاربتی می توانند برای مدت طولانی بدون هیچ علامتی در بدن بمانند. برخی از بیماری های مقاربتی که منجر به سوزش مقعد می شوند شامل:
- کلامیدیا
- سوزاک
- تبخال مقعدی
- زگیل تناسلی
- سیفلیس
همچنین افراد مبتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت های مقعد و رکتوم باشند که منجر به درد و سوزش شدید این ناحیه می شود.
درمان سوزش مقعد
درمان سوزش مقعدی به علت زمینه ای آن بستگی دارد. در صورتی که بیماری هایی مانند بواسیر، شقاق یا فیستول منجر به سوزش مقعد شده باشند باید به دنبال دارو و روش های پزشکی مختص به این بیماری ها باشید. اما اگر سوزش مقعد در اثر مواردی مانند رژیم غذایی یا استفاده از مواد شیمیایی ایجاد شده باشد می توانید با داروهای موضعی و روش های خانگی آن را مدیریت کنید. در ادامه به بررسی بیشتر روش های درمان سوزش مقعدی می پردازیم.
درمان خانگی سوزش مقعدی
علاوه بر درمان علت زمینه ای سوزش مقعد، می توانید از چند روش ساده خانگی استفاده کنید. برخی از روش های درمان خانگی سوزش مقعد عبارتند از:
- پوست مقعد را آب گرم تمیز کنید و همیشه آن را خشک نگه دارید.
- از استفاده از محصولات حاوی مواد شیمیایی قوی مانند صابون های معطر خودداری کنید.
- یک کیسه یخ را برای تسکین سوزش روی ناحیه قرار دهید.
- از لباس زیرهای نخی و گشاد استفاده کنید.
- مصرف فیبر را در رژیم غذایی خود افزایش دهید (در صورتی که به یبوست مبتلا هستید).
- به اندازه کافی آب بنوشید.
- از خوردن غذاهای محرک مانند غذاهای تند اجتناب کنید.
- در روز چندین بار به مدت 15 دقیقه در حمام سیتز بنشینید.
دارو برای سوزش مقعد
در اغلب موارد از داروهای موضعی مانند پمادها برای درمان سوزش مقعد استفاده می شود، اما نوع دارو با توجه به علت ابتلا به سوزش مقعد می تواند متفاوت باشد:
- وازلین یا اکسید روی
- پماد هیدروکورتیزون
- داروهای آنتی بیوتیک (برای عفونت های مقاربتی)
- داروهای ملین (برای یبوست) و ضد اسهال ها (برای اسهال)
- پماد لیدوکائین
- پماد آنتی هموروئید (برای بواسیر خارجی)
- شیاف آنتی هموروئید (برای بواسیر داخلی)
- پماد آنتی فیشر (برای شقاق)
پیش از استفاده از داروهای بالا باید با یک پزشک مشورت کنید، زیرا هر یک از این داروها برای یک علت زمینه ای سوزش مقعد موثر هستند.
به نقل قول از thrissurpilesclinic:
Over-the-counter suppositories, ointments, and lotions can provide short symptom relief. For products with calming and anti-inflammatory qualities, look for those that contain witch hazel, hydrocortisone, or lidocaine.
ترجمه: شیاف ها، پمادها و لوسیون های بدون نسخه می توانند علائم را برای مدت کوتاهی تسکین دهند. اگر به دنبال محصولاتی با خواص آرام بخش و ضد التهاب هستید، محصولاتی را انتخاب کنید که حاوی فندق افسونگر، هیدروکورتیزون یا لیدوکائین باشند.
منبع: https://www.thrissurpilesclinic.com/anal-burning-causes
همانطور که در مقاله بیان شد، سوزش مقعد می تواند به علل متنوعی رخ دهد که برخی از آنها به سادگی قابل درمان هستند، اما اگر سوزش مقعدی از بیماری های مقعدی یا بیماری های مقاربتی ناشی شود در اغلب موارد باید برای درمان به یک متخصص مراجعه شود.
