مدفوع می تواند در رنگ های متفاوتی از جمله قهوه ای، سیاه، سبز، زرد و قرمز وجود داشته باشد. هر آنچه در طول روز می خورید می تواند بر رنگ مدفوع تاثیر بگذارد، پس در اغلب موارد تغییر رنگ مدفوع نشانه وجود یک بیماری خطرناک نیست. اما در برخی موارد می تواند نشان دهنده وجود یک بیماری مرتبط با دستگاه گوارش باشد. در این مقاله از ونک لیزر با ما همراه باشید تا بیشتر با علت تغییر رنگ مدفوع آشنا شوید.
رنگ طبیعی مدفوع چیست؟
رنگ طبیعی مدفوع معمولا قهوه ای است. این رنگ قهوه ای از یک رنگدانه به نام بیلی روبین در صفرا ناشی می شود و عوامل متعددی می توانند بر آن تاثیر بگذارند و منجر به تغییر رنگ مدفوع شوند، برای مثال زمانی که تولید بیلی روبین کاهش پیدا می کند رنگ مدفوع به زرد تغییر پیدا می کند. در اغلب موارد تغییر رنگ مدفوع از غذاهایی ناشی می شود که در طول روز مصرف می کنید، اما اگر این تغییر رنگ ثابت باشد و مدفوع به حالت طبیعی باز نگردد نیاز به بررسی بیشتر برای پیدا کردن علت آن وجود دارد.
کدام رنگ مدفوع خطرناک است؟
مدفوع قرمز، سفید، سیاه، زرد و سبز می تواند خطرناک باشد. اما باید به این نکته توجه داشته باشید که همیشه این رنگ ها نشانه خطر و وجود یک مشکل جدی نیستند، بلکه تنها زمانی که با علائم خاصی همراه باشند ممکن است نشان دهنده وجود یک بیماری زمینه ای باشند، برای مثال مدفوع زرد همراه با بوی بد می تواند نشان دهنده مشکلات کبد، مشکلات کیسه صفرا، بیماری های گوارشی یا اختلالات سوء جذب باشد. به همین دلیل صرفا با تغییر رنگ مدفوع به زرد، سبز، قرمز یا سفید نمی توان گفت که یک مشکل جدی وجود دارد.
علت تغییر رنگ مدفوع چیست؟
عوامل متعددی می توانند بر تغییر رنگ مدفوع تاثیر بگذارند، از جمله:
- استرس: استرس در ایجاد و تشدید بیماری های گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) بسیار موثر است. بیماری های گوارشی در اغلب موارد می توانند بر مدفوع فرد تاثیر بگذارند و از این طریق منجر به تغییر رنگ آن شوند.
- کم آبی بدن: نوشیدن ناکافی آب و سایر مایعات یا مصرف بیش از حد کافئین و الکل می تواند منجر به کم آبی بدن شود. در صورت کم آب شدن بدن فرد ممکن است به یبوست مبتلا شود که می تواند منجر به تغییراتی در قوام و رنگ مدفوع شود.
- عدم تحمل غذایی و آلرژی ها: در صورتی که نسبت به یک غذا عدم تحمل غذایی (مانند عدم تحمل لاکتوز) یا آلرژی دارید در صورت مصرف آن، مدفوع شما می تواند تغییر کند.
علاوه بر موارد بالا، تغییر رنگ مدفوع می تواند از عوامل دیگری نیز ناشی شود که برای تشخیص دقیق باید بررسی بیشتر انجام شود.
علت مدفوع سیاه
بر خلاف تصور رایج سیاه بودن مدفوع همیشه خطرناک نیست و می تواند ناشی از خوردن خوراکی های تیره رنگ مانند شیرین بیان سیاه باشد. همچنین مصرف مکمل آهن نیز می تواند منجر به تغییر رنگ مدفوع به سیاه شود. مدفوع سیاه زمانی خطرناک است که ناشی از خونریزی دستگاه گوارش فوقانی (مری، معده، روده کوچک و کولون) باشد. مدفوع سیاه و قیری می تواند از مشکلات زیر ناشی شود:
- پارگی مری ناشی از استفراغ شدید
- گاستریت (التهاب معده)
- زخم های گوارشی
- بیماری التهابی روده، به ویژه کولیت اولسراتیو
- ایسکمی مزانتریک (انسداد جریان خون به بخشی از روده)
- خونریزی واریسی در مری یا معده
- سرطان مری، معده یا روده بزرگ
علت مدفوع قرمز
اغلب افراد تصور می کنند که قرمزی مدفوع از خونریزی ناشی می شود، در حالی که بسیاری از غذاها مانند چغندر یا گوجه می توانند منجر به قرمز شدن رنگ مدفوع شوند. اما اگر هیچ غذای قرمزی مصرف نکرده اید، رنگ قرمز مدفوع می تواند نشان دهنده خونریزی دستگاه گوارش باشد. بیماری های متعددی باعث قرمزی مدفوع می شوند که برخی از آنها می توانند کم خطر باشند (مانند یبوست) و برخی دیگر جدی تر هستند (مانند سرطان کولون)، به همین دلیل باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. بیماری هایی که منجر به مدفوع قرمز می شوند شامل:
- یبوست
- بواسیر (هموروئید)
- شقاق مقعد (پارگی کوچک در بافت مقعد)
- دیورتیکولیت
- بیماری کرون
- آنژیودیسپلازی
- سرطان کولورکتال
علت مدفوع سبز
در اغلب موارد سبز شدن مدفوع بی خطر است و از خوردن زیاد سبزیجات، مکمل های آهن، آنتی بیوتیک ها (مانند آموکسی سیلین) یا سایر غذاها و نوشیدنی های سبز ناشی می شود. جدی تری عللی که ممکن است منجر به تغییر رنگ مدفوع به سبز شوند شامل:
- اسهال شدید
- عفونت های دستگاه گوارش که باعث اسهال خونی می شوند، مانند ژیاردیا، نوروویروس و سالمونلا
- بیماری پیوند در برابر میزبان
همانطور که ذکر شد بیلی روبین باعث قهوه ای شدن رنگ مدفوع می شود، اما زمانی که فرد اسهال دارد مدفوع به اندازه کافی برای تجزیه و ایجاد رنگ طبیعی قهوه ای در صفرا باقی نمی ماند و به همین دلیل ممکن است به رنگ سبز دفع شود.
علت مدفوع زرد
در اغلب موارد مدفوع اگر زرد یا نارنجی باشد نشان دهنده وجود یک بیماری در دستگاه صفراوی (شامل کبد، مجاری صفراوی، کیسه صفرا و لوزالمعده) است. این نوع از بیماری ها به ویژه در افرادی شایع هستند که رژیم غذایی پرچربی دارند و به همین دلیل صفرای کافی برای تجزیه چربی در بدن آنها آزاد نمی شود. بیماری های خطرناکی که می توانند باعث تغییر رنگ مدفوع به زرد شوند شامل:
- بیماری های کبدی، از جمله سیروز کبدی
- پانکراتیت (التهاب پانکراس)
- انسداد مجرای صفراوی
- بیماری سلیاک
مدفوع زرد و نارنجی می تواند در اثر برخی بیماری هایی مانند نوروویروس، ژیاردیا و سالمونلا رخ دهد. همچنین اگر مکمل های بتاکاروتن مصرف کنید یا غذاهای غنی از کاروتن، از جمله کدو تنبل یا هویج می خورید، مدفوع می تواند نارنجی شود.
به نقل قول از webmd:
Rarely, poop can be orange if you have a problem with your liver that causes it to make less bile than normal, or a blockage that keeps bile from leaving the liver and entering your system.
ترجمه: به ندرت، اگر مشکلی در کبد خود داشته باشید که باعث شود صفرای کمتری نسبت به حالت عادی تولید کند، یا انسدادی که مانع از خروج صفرا از کبد و ورود آن به سیستم بدن شما شود، مدفوع می تواند نارنجی شود.
منبع: https://www.webmd.com/digestive-disorders/what-do-different-poop-colors-mean
علت مدفوع سفید
مدفوع سفید، کم رنگ یا به رنگ خاک رس که به آن مدفوع آکولیک نیز گفته می شود در اغلب موارد به علت کمبود صفرای رسیده به روده کوچک رخ می دهد. همچنین زمانی که از تنقیه باریم استفاده می کنید ممکن است بعد از اجابت مزاج، مدفوع گچی به نظر برسد. بیماری هایی که منجر به سفید شدن مدفوع می شوند معمولا خطرناک و جدی هستند، به همین دلیل بهتر است در صورت مشاهده مدفوع سفید، برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. برخی از بیماری هایی که می توانند منجر به مدفوع آکولیک شوند شامل:
- هپاتیت ویروسی، از جمله هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C
- کلانژیت صفراوی اولیه
- کلانژیوکارسینوما (سرطان مجرای صفرا)
- هپاتیت ناشی از دارو، مانند ناشی از مصرف تایلنول با الکل
- عفونت های انگلی کبد، مانند مالاریا، لیشمانیا و آمیبیازیس
سایر ویژگی های مدفوع
علاوه بر رنگ مدفوع، متخصصان در زمان تشخیص علت تغییر رنگ مدفوع به سایر ویژگی های مدفوع مانند بافت و قوام آن نیز توجه می کنند. برخی از علائمی که پزشکان در زمان معاینه برای تشخیص در نظر میگیرند، شامل:
- ته نشین شدن سریع مدفوع: این امر می تواند در اثر عدم دریافت مایعات یا فیبر کافی ناشی شود. این نوع از مدفوع معمولا تیره رنگ تر است، زیرا مدت زمان بیشتر در روده باقی می ماند.
- شناور شدن مدفوع: این امر معمولا نشان دهنده وجود گاز اضافی به دلیل خوردن غذاهای گازدار مانند لوبیا یا نوشابه های گازدار است. همچنین سندرم روده تحریک پذیر می تواند باعث شناور و چرب شدن مدفوع شود.
- مدفوع سنگریزه ای: زمانی که مدفوع به شکل سنگریزه یا گلوله خارج می شوند نشانه یبوست شدید است. این نوع از مدفوع به سختی دفع می شود و می تواند منجر به بواسیر و خونریزی مقعدی شود.
- مدفوع باریک و مدادی: مدفوع باریک می تواند از زور زدن بیش از حد در حین اجابت مزاج ناشی شود، اما مشکلاتی مانند انسداد روده، تنگی روده، پولیپ روده بزرگ و سرطان روده بزرگ نیز می تواند منجر به باریک شدن مدفوع شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
حرکات روده با توجه به آنچه می خورید یا می نوشید، می تواند روز به روز متفاوت باشد و در اغلب موارد این تغییرات بی خطر هستند. اما اگر رنگ مدفوع قرمز، سیاه، یا پوشیده از مخاط یا چرک است، فوراً به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر تغییرات مدفوع با علائم جدید یا غیر معمول مانند درد شدید یا گرفتگی همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
رنگ مدفوع می تواند در اثر عوامل متعددی تغییر کند، از قرمز تا سیاه گرفته که می توانند نشان دهنده خونریزی دستگاه گوارش باشند تا زرد و سفید که معمولا از بیماری های صفراوی ناشی می شوند. تغییرات رنگ مدفوع همچنین ممکن است به دلیل غذاهایی که می‌خورید یا داروهایی که مصرف می کنید باشد. برای تشخیص علت تغییر رنگ مدفوع، سایر ویژگی های مدفوع مانند بافت و قوام آن نیز مهم است.
سوالات متداول در مورد رنگ مدفوع
استرس می‌تواند بر سرعت حرکت غذا در روده تاثیر بگذارد و از این طریق منجر به یبوست یا اسهال شود. استرس همچنین می تواند بر هضم غذا تأثیر بگذارد و در نتیجه، بدن ممکن است مواد مغذی کمتری را از غذا جذب کند. تمامی این موارد می توانند منجر به تغییر رنگ مدفوع، به ویژه به رنگ زرد شوند.
خطرناک ترین رنگ مدفوع قرمز روشن یا سیاه است، زیرا این دو رنگ می توانند نشان دهنده خونریزی باشند، به همین دلیل برای بررسی بیشتر باید به پزشک مراجعه کرد.
در برخی از موارد بیماری های کبدی مانند هپاتیت و سیروز می توانند منجر به تغییر رنگ مدفوع به سفید شوند.
