خون در مدفوع و انواع خونریزی مقعدی (ملنا،هماتوشزی،و…)

وجود خون در مدفوع و خونریزی مقعدی امری طبیعی نیست و اگر با چنین مشکلی مواجه شدید نشان می دهد که در جایی از دستگاه گوارش شما مشکلی به وجود آمده که باعث ایجاد این عارضه شده است. بسته به اینکه خونریزی در کدام قسمت از دستگاه گوارش شما به وجود آمده خونریزی مقعد می تواند درجات مختلفی داشته باشد . خونریزی های مقعدی خفیف معمولا اورژانسی نیستند و با درمان های سطحی و خانگی ممکن است برطرف شوند ولی خونریزی های شدید و بدون وقفه نیاز به بررسی های سریع پزشکی دارند .در کل هر نوع خونریزی از مقعد و مشاهده ی خون در مدفوع نیاز به بررسی های پزشکی و معاینه دارد .

بسیاری از افراد زمانی که با چنین مشکلی مواجه می شوند به علت خجالت از بیان آن حتی نزد پزشک خودداری می کنند و آن را به حال خود رها می کنند. در حالی که علت و منشا این عارضه می تواند بر اثر عوامل متعددی باشد. برخی از این عوامل ساده هستند و با درمان های سرپایی برطرف می شوند ولی برخی دیگر می تواند بر اثر عوامل خطرناکی مثل سرطان روده به وجود آمده باشد.

به طور کلی هرچه خون در مدفوع رنگ روشن تری داشته باشد نشان می دهد که خونریزی در نواحی نزدیک به مقعد رخ داده است و هرچه رنگ مدفوع و خون موجود در آن تیره تر باشد نشان می دهد که خونریزی در نواحی فوقانی دستگاه گوارش رخ داده است و خون مدت زمانی زیادی در دستگاه گوارش باقی مانده است.

رکتوراژی چیست؟

رکتوراژی همان خونریزی مقعدی یا وجود خون در مدفوع میباشد. خونریزی مقعدی نشانه بیماری های متعددی است که برخی از آنها جدی تر از سایرین است. به همین دلیل بسیار مهم است که برای پیدا کردن علت خونریزی مقعدی حتما به پزشک مراجعه شود. خونریزی مقعدی میتواند نشانه بیماری هایی مانند هموروئید، شقاق، بیماری التهابی روده و سرطان روده باشد. برخی از علل رکتوراژی مانند هموروئید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. اما برخی دیگر مانند سرطان روده نیاز به مراقبت فوری دارند.

انواع خونریزی مقعدی

ملنا

ملنا نوعی مدفوع است که به شکل قیری ، بدبو و با رنگی متمایل به مشکی از مقعد خارج می شود. این نوع مدفوع نشان می دهد  که در ناحیه ی معده یا روده ی کوچک خونریزی وجود دارد. برای تشکیل ملنا حدودا 14 ساعت زمان نیاز است. درمان ملنا با توجه به دلیل ایجاد آن انتخاب می شود، برخی از روش های درمان ملنا شامل : 

• درمان دارویی : اگر ملنا به دلیل زخم معده ایجاد شده باشد از دارو برای کاهش اسید های معده استفاده می شود 

• آندوسکپی : ممکن است برای درمان علت ملنا از روش هایی مانند آندوسکوپی استفاد شود

• انتقال خون : در صورت از دست دادن مقدار زیادی خون به دلیل طولانی شدن ملنا، انتقال خون انجام می شود
• جراحی : اگر خونریزی شدید باشد یا سایر روش ها برای درمان ملنا جوابگو نباشند از جراحی برای درمان ملنا استفاده خواهد شد. این جراحی می تواند برای از بین بردن پارگی داخلی معده یا روده انجام شود یا اینکه برای برداشتن تومور باشد.

هماتوشزی

هماتوشزی نوعی مدفوع است که خون موجود در آن روشن، خرمایی یا به رنگ زرشکی است. در این مورد منشا خونریزی از نواحی تحتانی دستگاه گوارش یا راست روده است. البته در موارد خاصی هم ممکن است منشا خونریزی و خون در مدفوع، نواحی فوقانی تر دستگاه گوارش باشد.

شایع ترین نشانه هماتوشزی مشاهده خون در مدفوع با روی دستمال بعد از تمیز کردن مقعد می باشد. از آنجایی که هماتوشزی باعث از دست دادن خون می شود فرد مبتلا می تواند احساساتی مانند ضعف و سبکی سر را تجربه کند. سایر علائم هماتشوزی می تواند شامل درد شکم، استفراغ یا اسهال باشد.

گاهی هماتوشزی با هماتمز اشتباه گرفته میشود اما این دو متفاوت هستند. درواقع هماتمز بالا آوردن خون است و نشانه خونریزی داخلی مانند مری، معده و اولین قسمت روده کوچک به نام دوازدهه است که باعث استفراغ خونی میشود. این در حالی است که هماتوشزی منجر به وجود خون در مقعد میشود.

خون مخفی

گاهی در ظاهر هیچ گونه آثار و علائمی از خون در مدفوع وجود ندارد و به وسیله ی بررسی های آزمایشگاهی می توان به وجود خون در مدفوع پی برد.

علت خونریزی مقعدی

خونریزی مقعدی و خون در مدفوع بنا به علل متعددی می تواند به وجود بیاید. گاهی این خونریزی با علائم و نشانه های دیگری از جمله درد همراه است ولی در غالب موارد هیچ دردی احساس نمی شود .در ادامه به بررسی شایع ترین علت خونریزی مقعدی خواهیم پرداخت.

بیماری التهابی روده

بیماری التهابی روده به بیماری هایی اطلاق می شود که باعث التهاب مزمن در دستگاه گوارش (روده کوچک و روده بزرگ) می شود. علائم بیماری التهابی روده ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند و باعث گرفتگی شدید معده و اسهال شوند. بیماری التهابی روده اگر شدید باشد میتواند منجر به خونریزی مقعدی شود.

دیورتیکولیت

دیورتیکولیت التهاب کیسه های برآمده در دیواره روده بزرگ است. این کیسه ها دارای عروق خونی ضعیف و شکننده ای هستند به همین دلیل التهاب در آنها میتواند باعث پارگی این عروق خونی شده و در این صورت خونریزی مقعدی رخ میدهد.

آنژیودیسپلازی

آنژیودیسپلازی به عروق خونی غیرطبیعی می گویند که در نقاط مختلف دستگاه گوارش به خصوص در قسمت راست روده به وجود می آیند. این بیماری باعث آسیب به عروق خونی میشود. این نوع خونریزی بدون درد است و رنگ خونی که از مقعد خارج می شود روشن است .

بواسیر یا هموروئید

بواسیر یا هموروئید در اثر پارگی و کشیدگی مویرگ ها و رگ های خونی اطراف مقعد که تحت فشار زیادی قرار گرفته اند به وجود می آید. بر اثر هموروئید سیاهرگهای اطراف مقعد متورم میشوند و گاهی اوقات پوست بر اثر فشار زیاد این تورم می شکند و باعث خونریزی میشود. در اغلب موارد هموروئید مشکل جدی محسوب نمیشود و به دلیل زور زدن زیاد در دستشویی و بلند کردن اجسام سنگین رخ میدهد. بواسیر شایع ترین علت خونریزی مقعدی است.

شقاق یا فیشر مقعدی

شقاق با فیشر مقعدی بر اثر ایجاد ترک ها و شکاف های پوستی در ناحیه ی مقعد ایجاد می شود. شقاق نیز معمولا بر اثر یبوست و زور زدن زیاد برای دفع مدفوع ایجاد میشود. شقاق میتواند به خودی خود بهبود پیدا کند اما گاهی برای بهبود نیاز به درمان دارد. یکی از علائم و نشانه های شقاق مقعدی، وجود خون در مدفوع است .

پرولاپس رکتوم یا افتادگی راست روده

پرولاپس رکتوم عارضه ای است که در اثر بیرون زدگی قسمتی از انتهای راست روده از مقعد به وجود می آید که می تواند باعث ایجاد خونریزی مقعدی شود.

کولیت عفونی

کولیت عفونی در اثر عفونت ویروسی، انگلی یا باکتریایی ایجاد می شود. در اغلب موراد این مشکل به دلیل خوردن آب یا غذای آلوده رخ میدهد. کولیت عفنونی معمولا با اسهال خونی همراه است.

فیستول مقعدی

فیستول مقعدی در اثر ارتباط غیر طبیعی میان دو عضو ناحیه ی مقعد ایجاد می شود که در حالت عادی باید جدا از یکدیگر قرار بگیرند. این ارتباط غیرطبیعی از طریق مجرایی باریک صورت می گیرد که به سطح پوست میرسد . فیستول مقعدی می تواند منجر به خونریزی مقعدی شود .

پولیپ روده و سرطان روده

پولیپ روده در اثر رشد قسمتی از دیواره های راست روده یا روده ی بزرگ ایجاد می شود. درواقع پولیپ ها نوعی تومور بی ضرر هستند اما گاهی از مواقع درمان نکردن آنها میتواند منجر به سرطان شود. پولیپ روده در برخی موارد منجر به خونریزی مقعدی می شود.

بیماری های مقاربتی

برخی از بیماری های مقعدی می توانند باعث التهاب و خونریزی مقعدی شوند از جمله سوزاک، کلامیدیا و سیفلیس. تبخال باعث ایجاد زخم هایی می شود که ممکن است خونریزی کند و همچنین زگیل تناسلی نیز میتواند منجر به مقدار کمی خونریزی مقعدی شود.

زخم های گوارشی

زخم ها و آسیب هایی که در معده و ابتدای روده ی کوچک به وجود می آید می تواند باعث خونریزی مقعدی شود که به شکل ملنا از بدن خارج می شوند. در خونریزی که در اثر زخم های گوارشی رخ میدهد معمولا رنگ خون تیره، سیاه و قیر مانند است.

داروهای خاص

داروهایی مثل وارفارین و آسپرین به منظور کاهش لخته های موجود در خون و رقیق سازی آن مورد استفاده قرار می گیرند . گاهی اوقات داروهای ضد انعقاد می توانند باعث ایجاد خونریزی های داخلی و  گوارشی شوند .

کوله سیستیت

کوله سیستیت بیماری است که در اثر التهاب کیسه ی صفرا به وجود می آید و باعث ایجاد خونریزی های گوارشی و مقعدی در فرد می گردد.

کرون روده

کرون روده یک بیماری مزمن است که در اثر التهاب دیواره های روده ی بزرگ و راست روده به وجود می آید. این بیماری می تواند هر بخشی از دستگاه گوارش از دهات تا مقعد را تحت تاثیر قرار دهد و می تواند باعث ایجاد اسهال خونی و خونریزی مقعدی در بیمار شود.

درمان خون در مدفوع

درمان خون در مدفوع معمولا با درمان علت به وجود آمدن آن انجام می شود. در برخی از موارد از درمان های دارویی مانند استفاده از آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد التهابی استفاده می شود و در برخی موارد دیگر اگر خون در مدفوع به دلیل پولیپ ها رخ داده باشد از جراحی استفاده می شود. اگر خون در مدفوع به دلایلی مانند بواسیر رخ داده باشد معمولا می توان با استفاده از درمان های خانگی آن را درمان کرد.

درمان خانگی خون در مدفوع

برای درمان خون در مدفوع اگر شدید و طولانی مدت نباشد و به دلایلی مانند بواسیر ایجاد شده باشد می توان در خانه اقداماتی را انجام داد. درمان خانگی خون در مدفوع شامل : 

• خوردن غذاهایی که حاوی مقادیر بالای فیبر هستند
• حمام سیتز ( نشستن در آب گرم)
• استفاده از کرم های بدون نسخه هموروئید
• انجام ورزش هایی که حرکات روده را تحریک می کنند

سوالات متداول در مورد خون در مدفوع