پروبیوتیک چیست و انواع آن کدامند؟ {منابع پروبیوتیک طبیعی}

پروبیوتیک ها باکتری ها و مخمرهای زنده ای هستند که به طور طبیعی در بدن انسان ها زندگی می کنند و برای بدن، به خصوص برای دستگاه گوارش مفید هستند. علاوه بر پروبیوتیک هایی که در بدن زندگی می کنند مکمل های پروبیوتیک و غذاهای حاوی پروبیوتیک نیز وجود دارند که می توانند منجر به افزایش این باکتری ها در بدن شوند و از این طریق به درمان برخی از مشکلات سلامتی کمک کنند. در این مقاله از ونک لیزر با ما همراه باشید تا بیشتر با پروبیوتیک ها، انواع و کاربردهای آن آشنا شوید.

پروبیوتیک چیست؟

در بدن انسان ها تریلیون‌ ها میکروارگانیسم (میکروب) زندگی می کنند که برخی از آنها برای بدن مفید و برخی دیگر مضر هستند. پروبیوتیک ها یکی از میکروارگانیسم‌ های زنده‌ ای هستند که در بدن زندگی می کنند و فواید متعددی برای سلامتی دارند. همچنین محصولات پروبیوتیک حاوی انواع پروبیوتیک ها هستند که به افزایش این میکروب ها در بدن کمک می کنند. بسیاری از مکمل های پروبیوتیک موجود، برای درمان مشکلات گوارشی طراحی شده اند، اما برخی نیز محصولات موضعی هستند که میتوان از آنها روی پوست یا غشاهای مخاطی داخل بدن، مانند بینی یا اندام تناسلی استفاده کرد.

انواع پروبیوتیک ها 

پروبیوتیک ها انواع متنوعی دارند که هر یک از آنها فواید متفاوتی با دیگری دارند، اما شایع ترین آنها در دو گروه طبقه بندی می شوند:

• لاکتوباسیلوس: لاکتوباسیلوس رایج ترین نوع پروبیوتیک است و همان پروبیوتیکی است که در ماست و سایر غذاهای تخمیر شده وجود دارد. این نوع از پروبیوتیک ها می توانند به درمان اسهال کمک کنند و همچنین برای افرادی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند نیز مفید هستند.
• بیفیدوباکتریوم: بیفیدوباکتریوم در برخی از لبنیات ها وجود دارد و به کاهش علائم سندرم روده تحریک‌ پذیر (IBS) و برخی مشکلات گوارشی دیگر کمک می کند.

علائم کمبود پروبیوتیک

کمبود پروبیوتیک می‌ تواند بر کل فرآیند گوارش، از جمله نحوه تجزیه غذا، جذب آن توسط بدن و دفع آن تأثیر بگذارد. علاوه بر مشکلات گوارشی کمبود پروبیوتیک می تواند منجر به بروز علائم دیگری نیز شود. شایع ترین علائم کمبود پروبیوتیک عبارتند از:

• کاهش حافظه یا اختلال عملکرد شناختی
• تغییر در خلق و خو از جمله افزایش اضطراب، افسردگی و اختلالات خلقی
• افزایش درد شکم، گاز و نفخ شدید
• تغییر در عملکرد روده و مدفوع (یبوست و اسهال)
• اختلالات خواب، کاهش انرژی و خستگی مزمن
• مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر، سوزش سر دل و رفلاکس معده

پروبیوتیک ها چه فوایدی دارند؟

پروبیوتیک ها حاوی باکتری‌ ها و مخمرهای مفیدی هستند که به پیشگیری و بهبود بسیاری از عفونت‌ های باکتریایی یا مخمری در قسمت‌ های متفاوت بدن کمک می کنند. پروبیوتیک ها می توانند به بهبودی و درمان بسیاری از بیماری ها کمک کنند، از جمله:

• مشکلات پوستی مانند درماتیت آتوپیک، آکنه و اگزما.
• پوسیدگی دندان و بیماری لثه.
• عفونت‌ های واژن و دستگاه ادراری (UTI).
• اسهال ناشی از مصرف آنتی‌ بیوتیک و اسهال عفونی (ناشی از ویروس‌، باکتری‌ یا انگل‌).
• عفونت‌ های باکتریایی مزمن مانند هلیکوباکتر پیلوری و کلستریدیوم دیفیسیل.
• رشد بیش از حد باکتری‌ های روده کوچک (SIBO).
• بیماری‌ های التهابی روده، مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون.
• مشکلات گوارشی، مانند یبوست، نفخ و سندرم روده تحریک‌ پذیر (IBS).

فواید پروبیوتیک ها برای سلامتی فراتر از سیستم گوارشی است و تحقیقات نشان می دهند که می تواند برای مغز و سیستم عصبی، سیستم ایمنی و سیستم غدد درون‌ ریز نیز فواید متعددی داشته باشد. پروبیوتیک ها می توانند به بهبود خلق و خو، تحمل درد، هوشیاری ذهنی، خستگی، التهاب، پاسخ ایمنی، متابولیسم، قند خون و ذخیره چربی کمک کند.

به نقل قول از clevelandclinic:

Many people take probiotics to help relieve diarrhea, constipation or stomach pain. Over the long term, probiotics should improve your overall gut health, including your bowel regularity and digestion, reducing discomfort. But in the short term, it’s possible that introducing new probiotics could trigger similar symptoms, especially if you’re taking a large dose or if your gut tends to be sensitive in general.

ترجمه: بسیاری از افراد برای تسکین اسهال، یبوست یا درد شکم از پروبیوتیک‌ ها استفاده می‌ کنند. در درازمدت، پروبیوتیک‌ ها باید سلامت کلی روده، از جمله نظم روده و هضم غذا را بهبود بخشند و ناراحتی را کاهش دهند. اما در کوتاه‌ مدت، ممکن است مصرف پروبیوتیک‌ های جدید علائم مشابهی را ایجاد کند، به خصوص اگر دوز زیادی مصرف میکنید یا اگر روده شما به طور کلی حساس است.

منبع: https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/14598-probiotics

منابع پروبیوتیک طبیعی 

پروبیوتیک ها در بسیاری از غذاها وجود دارند که با اضافه کردن آنها به رژیم غذایی می توانید به راحتی به برطرف کردن کمبود پروبیوتیک کمک کنید. غذاهایی که به طور طبیعی سرشار از پروبیوتیک هستند شامل:

• ماست
• کفیر
• پنیر غیرپاستوریزه
• دوغ سنتی
• کلم ترش
• کیمچی
• میسو
• تمپه
• کامبوچا
• ترشی (تخمیر شده)
• ناتو
• کواس

همچنین می‌ توانید با استفاده از مکمل‌ های غذایی، پروبیوتیک‌ ها را به رژیم غذایی اضافه کنید. پروبیوتیک‌ ها به صورت پودر، کپسول، قرص و مایعات در دسترس هستند. 

نحوه استفاده از پروبیوتیک ها

از آنجایی که پروبیوتیک ها به اشکال متفاوتی در دسترس هستند نحوه مصرف آنها نیز می تواند متفاوت باشد. می توانید پروبیوتیک‌ ها را به عنوان مکمل غذایی مصرف کنید یا آنها را از طریق غذاها و نوشیدنی‌ های تخمیر شده دریافت کنید. هر دو روش مزایای متفاوتی دارند، منابع غذایی و نوشیدنی ها به افزایش تنوع میکروب‌ ها کمک می کنند، که برای حفظ سلامت عمومی مفید است. در مقابل اگر قصد دارید از پروبیوتیک ها برای درمان یک مشکل خاص استفاده کنید ممکن است به یک مکمل پروبیوتیک خاص نیاز داشته باشید. مکمل های پروبیوتیک معمولاً دوز بالاتری از پروبیوتیک‌ ها را نسبت به منابع غذایی ارائه می دهند. 

پروبیوتیک‌ ها معمولاً مدت طولانی در بدن باقی نمی‌ مانند، در نتیجه اگر مصرف مکمل یا غذاهای حاوی پروبیوتیک را متوقف کنید یا به طور منظم از آنها استفاده نکنید، میکروبیوم بدن به حالت اولیه  باز خواهد گشت. پس چه غذاهای غنی از پروبیوتیک مصرف میکنید و چه مکمل پروبیوتیک استفاده می کنید، باید آن را به یک عادت تبدیل کنید تا اثرات طولانی مدت آن را تجربه کنید.

عوارض پروبیوتیک ها

معمولا پروبیوتیک ها ایمن و بی خطر در نظر گرفته می شوند، اما ممکن است در برخی افراد منجر به عوارض جانبی خفیف و موقت گوارشی مانند نفخ، اسهال یا ناراحتی معده شوند. همچنین پروبیوتیک ها ممکن است برای همه افراد مناسب نباشند، برای مثال نوزادان، سالمندان یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است در اثر استفاده از پروبیوتیک ها عوارض جانبی جدی را تجربه کنند. اگرچه نادر است، اما پروبیوتیک‌ ها برای این افراد ممکن است منجر به عوارض جانبی زیر شود:

• افزایش عفونت‌ ها
• سپسیس
• تداخلات دارویی
• مشکل در مدیریت قند خون
• تشدید بیماری‌ های خودایمنی

از آنجا که پروبیوتیک‌ ها می‌توانند تحت شرایط متفاوت بر سلامت تأثیر مثبت یا منفی بگذارند، مشورت با پزشک قبل از افزودن پروبیوتیک به رژیم غذایی می تواند به کاهش خطر بروز عوارض جانبی کمک کند.

پروبیوتیک‌ ها میکروارگانیسم‌ هایی هستند که در صورت استفاده کافی، فواید سلامتی متعددی را به همراه دارند. می‌ توانید پروبیوتیک‌ ها را از طریق غذاهای حاوی پروبیوتیک یا مکمل‌ های غذایی به رژیم غذایی اضافه کنید. در حالی که ممکن است پروبیوتیک‌ ها برای برخی افراد مناسب نباشند، اما استفاده از آنها تحت نظر یک متخصص می تواند برای سلامت کلی، به ویژه سلامت دستگاه گوارش مفید باشد.