ملین به انگلیسی Laxatives یبوست را با نرم کردن مدفوع سفت و تحریک روده ها برای حرکت و دفع درمان می کند تا بتوانید مدفوع کنید. دفع کمتر از 3 مرتبه در هفته یبوست نامیده می شود.
انواع روان کننده شکم سریع شامل ملین های حجیم ساز، اسمزی، نرم کننده های مدفوع، روان کننده ها و محرک ها هستند. اکثر آنها بدون نسخه در دسترس هستند. ملین را طبق دستور مصرف کنید تا از عوارض جانبی مانند نفخ، گاز یا گرفتگی معده پیشگیری شود.
| نوع ملین | مدت زمان تاثیر گذاری |
|---|---|
| تنقیه و شیاف | 15 دقیقه تا یک ساعت |
| روان کننده ها | شش تا هشت ساعت |
| محرک ها | شش تا 12 ساعت |
| نرم کننده های مدفوع | 12 ساعت تا سه روز |
| ملین های حجیم کننده | 12 ساعت تا سه روز |
| ملین های اسمزی | یک تا سه روز (انواع نمکی سریعتر عمل می کنند، از 30 دقیقه تا شش ساعت). |
ملین چیست؟
ملین ها یا روان کننده شکم سریع داروهایی هستند که در صورت یبوست به شما کمک می کنند تا مدفوع کنید. بسیاری از ما با علائم مشخص یبوست آشنا هستیم : (تلاش برای دفع مدفوع و زور زدن، مدفوع سفت یا خشک و این احساس که روده شما حتی پس از دفع هم خالی نشده)
معمولاً تغییر سبک زندگی و خوردن غذاهای پر فیبر، مصرف پروبیوتیک ها، نوشیدن مایعات بیشتر و ورزش، سیستم گوارش را به حالت عادی درمی آورد و از یبوست جلوگیری می کند.
اگر تغذیه و سبک زندگی خود را اصلاح کرده و هنوز مشکل یبوست دارید، بهتر است که از یک ملین استفاده کنید. می توانید ملین را بدون نسخه از داروخانه ها خریداری کنید. ممکن است با نام های مختلفی مثل ملین، نرم کننده مدفوع یا مکمل های حاوی فیبر موجود باشند.
فرق ملین با مسهل چیست؟
ملین و مسهل هر دو جزو داروهایی هستند که برای کمک به گوارش و دفع مدفوع آسان کاربرد دارند. ملین ها که معمولاً از فیبرها تشکیل شده اند برای نرم تر کردن مدفوع هستند و مسهل ها نیز تسهیل کننده عمل اجابت مزاج و دفع مدفوع از روده هستند.
مسهل ها قوی تر هستند و برای پاکسازی روده در یبوست شدید مورد استفاده قرار می گیرند. در واقع دوز ملین ها اگر بالاتر باشد به مسهل تبدیل می شوند.
مصرف بیش از حد مسهل ها می تواند برای کبد خطرساز باشد و به همین دلیل برای تهیه آن به نسخه پزشک نیاز است.
چه کسانی به ملین نیاز دارند؟
داروهای ملین یبوست را در بزرگسالان درمان می کند. ممکن است به یک ملین نیاز داشته باشید اگر:
گاه به گاه یبوست را تجربه می کنید که با تغییر سبک زندگی بهبود نیافته است.
یک بیماری زمینه ای دارید که باعث یبوست می شود، مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو.
نیاز به پاکسازی روده دارید تا مدفوع را از روده بزرگ خود خارج کنید.
⛔اما ملین ها برای همه افراد مبتلا به یبوست بی خطر نیستند. اگر باردار هستید، قبل از مصرف روان کننده شکم با پزشک خود مشورت کنید. هرگز به کودکتان داروهای ملین ندهید مگر اینکه پزشک اطفال آن را توصیه کند. برخی ملین‌ها می‌توانند اثرات برخی داروها را خنثی کنند، بنابراین اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، قبل از مصرف ملین با پزشک خود مشورت کنید.
داروهای ملین چگونه عمل می کنند؟
ملین ها باعث ایجاد تغییراتی در سیستم گوارش می شوند و دفع مدفوع را آسان تر می کنند. برخی از انواع ملین ها نرم کننده مدفوع هستند تا راحت‌تر دفع شود.
برخی دیگر محرک و روان کننده روده هستند و عضلات روده بزرگ را تحریک می کنند تا مدفوع را در امتداد روده حرکت دهند. برخی از انواع ملین ها نیز هر دو کار را انجام می دهند.
عوارض ملین چیست؟
پیروی از دستورالعمل های پزشک می تواند از عوارض جانبی جلوگیری کند. به عنوان مثال، ملین هایی که آب را از بدن شما می کشند تا مدفوع شما را نرم کنند، مانند ملین های حجیم و اسمزی ها، می توانند باعث کم آبی بدن شوند. به همین دلیل است که پزشک می گوید با نوشیدن مایعات بیشتر مکمل را مصرف کنید.
مصرف ملین های محرک برای مدت طولانی تر از زمان تجویز شده می تواند باعث از دست دادن توده عضلانی روده بزرگ شود. در نتیجه باعث می شود که روده بزرگ نتواند برای دفع مدفوع کمک کند و باعث تشدید یبوست می شود. ملین ها را بیش از اندازه و بیش از زمان تعیین شده مصرف نکنید.
عوارض جانبی ملین ها عبارتند از:
- نفخ و دفع گاز
- گرفتگی معده
- ناراحتی معده
- کم آبی بدن (احساس ضعف و ادرار تیره)
در صورت مشاهده عوارض زیر باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- عدم تعادل الکترولیت (عدم تعادل آب و نمک در بدن شما)
- یبوست مزمن
- انسداد در روده شما
- اسهال شدید
یکی از بزرگترین عوارض مصرف ملین ها این است که در صورت داشتن شرایطی که باعث یبوست می شود، تشخیص شما را به تاخیر می اندازد. ملین علائم یبوست را درمان می کند، اما علت را درمان نمی کند.
معمولاً علت یبوست به راحتی قابل رفع است، مانند دریافت فیبر بیشتر یا نوشیدن آب بیشتر. اما اگر شرایط یا بیماری زمینه ای دارید که باعث یبوست می شود، ملین می توانند مشکل را پنهان کنند.
به همین دلیل است که اگر یک ملین را امتحان کردید و جواب نداد یا متوجه شدید که مکرراً یبوست دارید، ضروری است به یک متخصص گوارش مراجعه نمایید.
استفاده بیش از حد یا طولانی مدت از ملین ها همچنین می تواند باعث اسهال، انسداد روده (که در آن روده توسط مدفوع خشک و بزرگ مسدود می شود) و سطوح نامتعادل املاح و مواد معدنی در بدن شما شود.
انواع ملین ها
بیشتر ملین ها بدون نسخه در دسترس هستند. اگرچه کاربرد آنها برای از بین بردن یبوست متفاوت است، اما معمولاً برای درمان یبوست، گاه به گاه یا کوتاه مدت استفاده می شوند. مصرف طولانی مدت ملین ها می تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند و حتی باعث تشدید یبوست شما شود.
اگر درمان های بدون نسخه مؤثر نیستند یا اگر یک بیماری زمینه ای (طولانی‌مدت) دارید که باعث یبوست می‌شود، ممکن است به یک ملین تحویز شده با نسخه پزشک نیاز داشته باشید.
در ادامه انواع داروهای ملین و کاربرد هریک از آن ها را بررسی می کنیم:
ملین های حجیم ساز (مکمل های فیبر)
ملین های حجیم ساز با اضافه کردن فیبر مدفوع شما را حجیم می‌کنند و آن را بزرگتر می‌کنند. فیبر محلول، آب را از بدن شما به مدفوع می کشد و آن را بزرگتر و نرم تر می کند.در نتیجه روده بزرگ تحریک شده و اندازه آن بزرگ تر می شود تا منقبض شود و مدفوع را خارج کند.
ملین های حجم دهنده با مکمل فیبر معمولاً جزو ملایم ترین ملین ها هستند. عوارض کمی دارند و اغلب بهترین ملین برای شروع به استفاده هستند.
انواع ملین های حجیم ساز عبارتند از:
- فیبوگل
- پسیلیوم
- پلی کربوفیل
- متیل سلولز
ملین های اسمزی
ملین های اسمزی آب را از سایر قسمت های بدن می کشند و به روده بزرگ می فرستند. همانطور که آب جمع می شود، مدفوع را نرم می کند تا راحت تر دفع شود. ملین های سالین نوعی ملین اسمزی هستند. آنها حاوی نمکی هستند که آب را در روده بزرگ نگه می دارد.
انواع ملین های اسمزی عبارتند از:
- پلی اتیلن گلیکول
- محلول هیدروکسید منیزیم
- گلیسیرین
بهتر است همراه با مصرف این نرم کننده های اسمزی مقدار زیادی آب نوشیده شود. زیرا آب موجب افزایش تاثیرگذاری مسهل شده و نفخ را کاهش میدهد.
ملین های نرم کننده مدفوع
به نرم کننده های مدفوع، ملین های نرم کننده نیز گفته می شود. آنها آب و چربی که جذب مدفوع می شود را افزایش می دهند و آن را نرم می کنند.
این نرم کننده ها حاوی دكوزات (نرم کننده مدفوع) هستند. اگرچه مدت زمان تاثیر ملین یک هفته یا بیشتر است، اما اغلب برای دوره بهبودی پس از عمل جراحی، زنانی که به تازگی زایمان کرده اند و یا افراد مبتلا به بواسیر مفید است.
ملین های روان کننده
همانطور که از این نام این دارو پیداست، این روان کننده ها مدفوع را لغزنده می کنند. روغن معدنی موجود در این محصولاتیک لایه نرم و صاف به دیواره های روده می افزاید و از خشک شدن مدفوع جلوگیری می کند.
اگرچه این دارو بسیار مؤثر است، اما از روان کننده ها به عنوان درمانی کوتاه مدت برای یبوست استفاده می شود. زیرا مصرف یک دوره طولانی از این دارو، موجب جذب ویتامین های محلول در چربی از روده شده و جذب داروهای تجویزی را کاهش می دهد. همزمان با مصرف سایر داروها یا مکمل ها از روان کننده ها استفاده نکنید.
ملین های محرک
ملین های محرک، اعصابی را که عضلات روده بزرگ را کنترل می کنند، فعال می کنند و روده بزرگ را مجبور به حرکت می کند تا مدفوع را به سمت جلو حرکت دهد. اگر سایر ملین های بدون نسخه کمکی نکرده باشد، ممکن است به یک ملین محرک نیاز داشته باشید.
ملین های محرک عبارتند از:
- بیزاکودیل
- سنا
☠ توجه: از محرک ها، روزانه یا به طور مرتب استفاده نکنید. این نوع ملین ممکن است توانایی طبیعی بدن در دفع مدفوع را تضعیف و وابستگی به ملین را ایجاد کند. همچنین: ملین های محرک ممکن است باعث گرفتگی و اسهال شوند.
ملین های تجویزی
اگر یبوست مزمن، از جمله یبوست مرتبط با بیماری مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) دارید، ممکن است به یک ملین تجویزی نیاز داشته باشید. در صورت مصرف مواد مخدر و افیونی که می تواند باعث یبوست شود، ممکن است نیاز به نسخه داشته باشید.
ملین های تجویزی که یبوست مزمن را درمان می کنند عبارتند از:
- لاکتولوز
- لوبیپروستون
- پروکالوپراید
- پلکاناتید
- لاکتولوز
- لاکتیتول
ملین های تجویزی که یبوست ناشی از مواد افیونی را درمان می کنند عبارتند از:
- متیل نالترکسون
- نالوکسگل
- نالدمدین
فیبر
فیبر ملین طبیعی است که اکثر پزشکان برای یبوست و کم تحرکی روده توصیه می کنند. فیبر به طور طبیعی در میوه ها، سبزیجات و غلات کامل (به خصوص سبوس گندم) موجود است.
فیبر با افزایش مقدار آب و حجم مدفوع به برطرف کردن یبوست و حرکت سریع آن در روده بزرگ کمک می کند. هنگام مصرف مکمل های فیبر، نوشیدن آب کافی برای به حداقل رساندن احتمال نفخ و انسداد احتمالی ضروری است.
در صورت افزایش عمده مصرف فیبر و قرار دادن آن در رژیم غذایی ممکن است عوارض جانبی مانند گرفتگی شکم، نفخ یا گاز در شکم ایجاد شود.در نتیجه بهتر است، به تدریج میزان فیبر مصرفی را افزایش دهید. همچنین فیبر می تواند باعث کاهش جذب برخی از داروها در بدن شود، بنابراین همیشه داروهای خود را حداقل یک ساعت قبل، یا دو ساعت بعد از مصرف فیبر مصرف کنید.
چگونه ملین مصرف کنیم؟
برای کاهش خطر عوارض ملین و نتیجه موثر، ملین ها را دقیقاً همانطور که در دستورالعمل گفته شده مصرف کنید.
به عنوان مثال، شما باید برخی از انواع ملین ها را در ساعات خاصی از روز یا فقط در شب مصرف کنید.
برخی از ملین ها باید همراه با غذا یا نوشیدنی مصرف شوند،
در حالی که برخی دیگر باید به تنهایی مصرف شوند.
برخی از ملین ها را نباید با انواع دیگر دارو مصرف کنید.
مهمتر از همه، بیشتر از آنچه در دستورالعمل گفته شده یا پزشک تجویز کرده، ملین مصرف نکنید. اگر ملینی که استفاده می کنید موثر نیست صبور باشید.
ملین ها به اشکال مختلفی وجود دارند، از جمله:
- قرص ملین: برخی از ملین ها به شکل کپسول یا قرص هستند که از طریق دهان مصرف می شوند.
- پودرها: برخی از ملین ها به صورت پودر هستند که می توانید آنها را در آب یا مایعات دیگر مخلوط کرده و بنوشید.
- مایعات یا شربت ملین: برخی از ملین ها شربت هستند که می توانید بنوشید.
- شیاف ها: برخی از ملین ها به شکل شیاف هستند که مستقیماً داخل مقعد خود قرار می دهید.
- تنقیه: برخی از ملین ها داخل لوله های کوچک قابل فشار دادن هستند. با فشار دادن لوله، داروی تنقیه را به مقعد تزریق می کنید.
چه مدت طول می کشد تا ملین اثر کند؟
بستگی به نوع ملین و نحوه مصرف آن دارد. به عنوان مثال، ملین قوی و فوری و ملین هایی که به شما کمک می کنند سریعتر مدفوع کنید (در عرض چند دقیقه یا چند ساعت)، تنقیه و شیاف هستند که دارو را مستقیماً به مقعد شما تزریق می کنند. اما این گونه ملین ها خطر بیشتری برای عوارض جانبی مانند اسهال و گرفتگی معده دارند.
انواع ملایم‌تر ملین‌ها، مانند ملین‌های حجیم‌کننده، کمتر باعث ایجاد عوارض جانبی می‌شوند، اما ممکن است چند روز (به‌جای چند دقیقه) طول بکشد تا اثر کنند.
از کدام ملین استفاده کنیم؟
بیشتر بزرگسالان باید ابتدا از ملین‌های حجیم‌ساز استفاده کنند.معمولاً بعد از حدود 2 یا 3 روز اثر می گذارند.
اگر مدفوع شما سفت باقی می ماند، سعی کنید از یک ملین اسمزی علاوه بر – یا به جای – یک ملین حجیم کننده استفاده کنید. اگر مدفوع شما نرم است، اما دفع آن دشوار است، سعی کنید علاوه بر یک ملین حجیم، از یک ملین محرک نیز استفاده کنید.
ملین های اسمزی معمولاً بعد از حدود 2 یا 3 روز شروع به کار می کنند، در حالی که مسهل های محرک معمولاً در عرض 6 تا 12 ساعت اثر می گذارند.
اگر مطمئن نیستید از کدام ملین استفاده کنید، با پزشک مشورت کنید.
نکات ضروری
قبل از مصرف ملین ها نکات زیر را به یاد داشته باشید :
- برای منظم شدن حرکات روده، ابتدا از فیبر استفاده کنید.
- مقدار زیادی مایعات بنوشید.
- هنگام استفاده از ملین ها بدن را در حالت هیدراته نگه دارید.
- از استفاده مکرر از ملین های محرک خودداری کنید. برخی از این ملین ها می توانند توانایی بدن در جذب ویتامین D و کلسیم را محدود کنند.
- اگر مشکل شما در مورد یبوست ادامه دارد ، به پزشک خود مراجعه کنید. یبوست ممکن است علامتی هشدار دهنده برای یک مشکل جدی تر از جمله سرطان روده بزرگ، دیابت یا کم کاری تیروئید باشد.
ملین خانگی و طبیعی
ملین های طبیعی و خانگی به حفظ حرکات منظم روده کمک می کنند. به دلیل اثرات مثبت آنها بر بدن، ملین ها می توانند به رفع یبوست و بهبود حرکات منظم روده کمک کنند. بسیاری از ملین های طبیعی وجود دارند، که می توانند به اندازه داروها در جلوگیری از یبوست مؤثر باشند. برخی از مهمترین ملین های طبیعی به این شرح است:
- دانه چیا
- انواع توت ها
- حبوبات
- بذرکتان
- روغن کرچک
- سبزیجات سبز
- سیب
- روغن زیتون
- ریواس
- آلوئه ورا
- سبوس جو دوسر
- کیوی
- سیترات منیزیم
- قهوه
- پیسلیوم
