فیستول چیست ؟ (علائم، دلایل ایجاد ، روش های پیشگیری)

فیستول مقعدی

 فیستول مقعدی یکی از شایع ترین بیماری های مقعدی یا نشیمنگاه می باشد . به طور کلی فیستول به علت ارتباط و اتصال غیرطبیعی میان دو بافت یا ارگان بدن به وجود می آید .این ارتباط غیر طبیعی به شکل یک کانال یا مجرا به سطح پوست می رسد . در این بیماری مقعدی این ارتباط غیرطبیعی میان بافت های ناحیه ی مقعد رخ می دهد.

تنها راه درمان قطعی این بیماری پیچیده عمل جراحی یا لیزر فیستول می باشد که با توجه به قیمت لیزر فیستول و مزایای آن نسبت به روش سنتی جراحی، تمامی پزشکان لیزر را پیشنهاد می کنند. درمان فیستول با لیزر به شکل سرپایی و تنها یک بار انجام می شود و به همین دلیل هزینه های جانبی بیهوشی و بستری شدن، نقاهت و یا درمان مجدد را برای بیمار نخواهد داشت.

? بیشتر بخوانید: هزینه درمان فیستول با لیزر چقدر است+ قیمت جراحی*1402*

فیستول چیست ؟

 فیستول مقعدی در اثر اتصال میان دیواره های مخاط درونی کانال مقعد و پوست ناحیه ی مقعد به وجود می آید . این اتصال به شکل یک تونل بسیار باریک و غیرطبیعی در قسمت انتهایی راست روده به وجود می آید و یک سر آن به قسمت خارجی پوست باز می شود .
قسمت بیرونی این کانال در سطح پوست کاملا قابل مشاهده است .
برای آشنایی بیشتر با این بیماری ابتدا با ساختار مقعد در ونک لیزر بیشتر آشنا می شویم تا با دلیل این بیماری بهتر آشنا شویم:
مقعد در انتهایی ترین قسمت دستگاه گوارش قرار دارد .وظیفه ی اصلی مقعد کنترل و دفع مدفوع است . در ناحیه ی مقعد دو دریچه ی عضلانی قرار دارد که دریچه های داخلی و خارجی مقعد نامیده می شود .
دریچه ی داخلی مقعد از عضلات صاف و غیرارادی تشکیل شده است .جنس دریچه ی خارجی از عضلات ارادی و اسکلتی است.این ساز و کار در کنار یکدیگر عملکرد صحیح مقعد را برای دفع مدفوع امکان پذیر می سازند.
بین دو دریچه ی داخلی و خارجی غدد مقعدی قرار دارند که ترشحات خود را وارد کانال مقعد می کنند.در حالت عادی باید خروجی تمامی این غدد کاملا باز باشند ولی گاهی بر اثر عوامل متعددی خروجی این غدد مسدود می شود و عفونت و چرک به وجود می آید. این چرک و عفونت می تواند گسترش یابد و پشت سر خود یک مسیر باریک به وجود بیاورد و به سطح خارجی پوست راه پیدا کند.
این عارضه مقعدی بسته به محلی که در آن ایجاد شده است به انواع زیر دسته بندی می شود:
  • فیستول اکسترا اسفنکتریک
  • فیستول سوپر اسفنکتریک
  • فیستول ترانس اسفنکتریک
  • فیستول اینتر اسفنکتریک
  • فیستول زیر مخاطی

مطالعه بیشتر : عمل فیستول

علائم و نشانه های فیستول مقعدی

فیستول با علائم و نشانه های متفاوتی همراه است.بسته به اینکه بیماری در چه مرحله ای قرار دارد و چقدر پیشرفت کرده است در افراد مختلف با علائم و نشانه های متفاوتی همراه است.
علائم و نشانه های عمومی این بیماری به شرح زیر است :

  • وجود التهاب در اطراف مقعد که به علت عفونت و چرک ناشی از تخریب بافت های اطراف مقعد به وجود می آید .
  • احساس درد مقعد شدید و نبض دار در اطراف مقعد که با تغییر حالت و نشستن بیشتر می شود .
  • خروج ترشحات چرکی و خون آلود از اطراف ناحیه ی مقعد و از سوراخ مجرای
  • خروج ترشحات بدبو که همان ترشحات ناشی از مدفوع است که از طریق فیستول به سطح پوست راه پیدا کرده است .
  • ایجاد آبسه های مکرر در مقعد
  • وجود تب که به علت عفونت و چرکی است که در محل عارضه ایجاد شده است . اگر میزان عفونت بالا باشد بدن درگیر ضعف ، بیحالی و خستگی می شود .
  • بی اختیاری در دفع مدفوع و گاز روده که در برخی موارد فیستول ممکن است رخ دهد .
  • وجود سوراخ قابل رویت در ناحیه ی فیستول

این موارد از کلی ترین نشانه ها و علائم این بیماری مقعدی به شمار می روند . با مشاهده ی هر کدام از این علامت ها بهتر است که سریعا برای معاینه ی بیشتر به پزشک مراجعه کنید . علائم و نشانه های فیستول مقعدی با بسیاری از علائم سایر بیماری های مقعدی و گوارشی مشابه است به همین دلیل بهتر است که برای تشخیص دقیق ترحتما به پزشک متخصص مراجعه کنید .

مطالعه بیشتر : درمان فیستول مقعدی با دارو

دلایل ایجاد فیستول مقعدی

فیستول در حالت کلی ناشی از یک آبسه ی مقعدی است . آبسه به دلایل متعددی می تواند ایجاد شود . آبسه به طور کلی در اثر انسداد غدد ناحیه ی مقعد به وجود می آید .
حدس زده می شود که از هر 4 نفری که به آبسه ی مقعدی دچار شده اند اگر تحت درمان قرار نگیرند ، 2 نفر به فیستول مبتلا شوند.آبسه درمان بسیار راحتی دارد و در مطب پزشک به وسیله ی یک عمل سرپایی امکان پذیر است.
فیستول می تواند در اثر بیماری های مزمن دیگری هم به وجود بیاید .
دلایل کلی ایجاد فیستول مقعدی به شرح زیر است:
  • بیماری دیورتیکولیت که ناشی از عفونت کیسه های کوچک داخل روده هاست .
  • بیماری کرون که ناشی از التهاب روده هاست .
  • هیدرآدنیت چرکی که نوعی بیماری عفونی پوستی است .
  • سل
  • عوارض ناشی از عمل جراحی انجام شده در ناحیه ی مقعد
  • بیماری های جنسی نظیر سیفلیس
  • زایمان سخت
  • ایدز
  • سرطان رکتوم و کولون
  • ایجاد زخم و تروما در اطراف ناحیه ی مقعد
  • دیابت
  • یبوست
  • اسهال
  • هموروئید
  • بیماری التهابی لگن
  • آپاندیسیت حاد
  • گسسته شدن هماتوم مقعدی . هماتوم در اثر تجمع خون در خارج از رگها به وجود می آید .
  • بیماری پروریتوس که اصلی ترین نشانه ی آن خارش شدید پوست است .
  • عفونت لگن

روش های پیشگیری از فیستول مقعدی

فیستول از جمله بیماری هایی است که بیشتر به عنوان یک عارضه و بیماری ثانویه مطرح است و به همین علت کنترل و پیشگیری برخی از عوامل ایجاد آن از توان ما خارج است .
بسیاری از مواردی که در بالا به آن اشاره کردیم بیماری هایی هستند که ابتلا به آنها غیرقابل پیش بینی است و در بسیاری از افراد به صورت ناگهانی به وجود می آیند .
ولی با رعایت یک سری نکات ساده می توان از برخی موارد بالا پیشگیری کرد:
  • نوشیدن آب کافی به میزان 8 الی 9 لیوان در طول روز
  • رژیم غذایی سرشار از منابع غذایی غنی از فیبر مثل میوه ها و سبزیجات
  • انجام ورزش های روزانه و مرتب
  • جلوگیری از روابط جنسی پرخطر
  • کاهش حجم وعده های غذایی در طول روز
  • اجتناب از تمیز کردن مکرر مقعد
  • درمان سریع و زودهنگام بیماری هایی مانند یبوست ، اسهال و انواع بیماری های گوارشی زمینه ساز فیستول

چند نکته در رابطه با فیستول مقعدی

اگر علائم و نشانه های این عارضه در مراحل ابتدایی قرار دارند یا فرد بیماری و مشکلی دارد که در معرض خطر ابتلا به آن است بهتر است که روزانه برای مدت 30 دقیقه در وان یا ظرف آب گرم و نمک بنشیند . این امر تاثیر زیادی در کاهش نشانه ها و درمان فیستول دارد.

از روابط جنسی پر خطر بپرهیزید . اثرات مخربی که روابط جنسی بر سلامتی افراد باقی می گذارد به قدری زیاد است که بیان آن خارج از بحث ماست ولی بین ایجاد فیستول و بیماری های جنسی رابطه ی معناداری کشف شده است . درصد کثیری از افرادی که به بیماری های جنسی مبتلا هستند به این عارضه مقعدی  هم دچار می شوند .

همچنین اگر فرد به هر کدام از بیماری های زمینه ساز فیستول مبتلاست بهتر است که به صورت دوره ای و مرتب ناحیه ی مقعد خود را از نظر وجود این بیماری بررسی نماید و در صورت وجود هر گونه علامتی سریعا به پزشک مراجعه کند .
درمان سریع اسهال و یبوست و جلوگیری از مزمن شدن آن می تواند تا حد زیادی از بروز بسیاری از بیماری های مقعدی جلوگیری کند .

پیمایش به بالا