فیستول مقعدی یک تونل کوچک است که در بین پوست اطراف مقعد و انتهای کانال مقعد به وجود می آید. عفونت غدد افراد مقعد می تواند باعث ایجاد آبسه شود و بعد از تخلیه آبسه احتمال این وجود دارد که یک تونل کوچک (همان فیستول) باقی بماند. علاوه بر آبسه مقعد، وجود بیماری های مربوط به روده از جمله بیماری کرون نیز می تواند باعث به وجود آمدن فیستول مقعدی شود. درمان قطعی فیستول مقعدی اغلب جراحی فیستول است. فیستول در بیشتر موارد به خودی خود بهبود پیدا نمی کند و اگر درمان نشود می تواند منجر به تجربه آبسه های مقعد مکرر شود.
عمل فیستول چیست ؟
انواع مختلفی از جراحی برای درمان فیستول مقعدی وجود دارد که در ادامه به بررسی همه آنها می پردازیم. هدف انواع عمل فیستول با جراحی از بین بردن فیستول مقعدی به همراه وارد کردن کمترین آسیب به عضلات اسفنکتر اطراف مقعد می باشد. وظیفه این ماهیچه ها داشتن کنترل در حین مدفوع کردن است، در نتیجه اگر آسیبی به این ماهیچه ها وارد شود می تواند منجر به بی اختیاری شود.
آمادگی برای جراحی فیستول مقعد
قبل از عمل فیستول دسته ای از آماده سازی ها باید انجام شود از جمله اینکه قبل از عمل نباید سیگار کشید زیرا سیگار باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت یا زخم قفسه سینه می شود و همچنین باعث می شود که زخم شما بهبود پیدا نکند.
اغلب عمل های جراحی فیستول با بیهوشی انجام می شوند اما برخی از آنها با استفاده از بی حسی منطقه انجام می شوند به این معنا که در حین جراحی هوشیار هستید اما پایین تنه شما بی حس می شود. می توان در روز عمل فیستول به خانه رفت و برای مراقبت از یکی از اطرافیانتان بخواهید که یک شب کنار شما بماند. اگر از روش های جراحی فیستول مقعدی با بیهوشی استفاده می کنید باید چند ساعت قبل از عمل خوردن و آشامیدن را متوقف کنید.
انواع جراحی فیستول مقعدی
روش های متفاوتی برای عمل فیستول وجود دارد. معروف ترین این روش ها فیستولوتومی است که در اغلب موارد فیستول را درمان می کند. اما گاهی فیستول مقعدی از عضله اسفنکتر عبور می کند که در این صورت نوع دیگری از جراحی نیاز است. همچنین ممکن است بعد از انجام جراحی فیستول دوباره برگردد که در این صورت روند درمان طولانی تر خواهد شد. در زیر به بررسی انواع روش های جراحی فیستول خواهیم پرداخت.
فیستولوتومی
رایج ترین نوع عمل برای فیستول های ساده، فیستولوتومی است. در فیستولوتومی تمام طول فیستول برای باز کردن آن بریده می شود.
پزشکان در این روش، پوست و بافت های زیرین آن را برش می دهند تا قسمت بالای فیستول باز شود. قسمت زخم شده را بخیه نمی زنند و اجازه میدهند تا به تدریج خودش بهبود پیدا کند. این نوع از عمل برای اغلب فیستول های ساده جوابگو است. برای جراحی فیستول هایی که از عضلات اسفنکتر عبور می کنند از این روش استفاده نمی شود زیرا می تواند خطرناک باشد.
عمل جراحی فیستول چند مرحله ای
این روش زمانی انجام می شود که چند جراحی فیستول با فاصله زمانی چند ماه انجام می شود و در هر جراحی مقداری از فیستول باز می شود. جراح در هر عمل یک ستون شل در اطراف بخش های باقی مانده فیستول قرار می دهد تا به تخلیه آن تا جراحی بعدی کمک کند.
جراحی فیستول با ستون (جراحی فیستول با نخ)
منظور از ستون نخی است که جراح آن را از درون تونل فیستول رد می کند و نخ را از بیرون گره می زند. این ستون، فیستول را به مرور زمان باز می کند و به تخلیه عفونت و التیام آن کمک میکند بدون اینکه به عضلات اسفنکتر مقعدی شما آسیبی وارد کند به همین دلیل خطر بی اختیاری را کاهش می دهد. بخیه برای چند ماه در جای خود باقی می ماند تا فیستول به طور کامل تخلیه و بهبود پیدا کند.
جراحی فیستول به روش فلپ ادونسمنت
در این روش جراحی ، شیار داخلی فیستول به وسیله ی بافت های سالم پوشش داده می شود تا مسیر فیستول بسته شود. در این روش جراح نیاز به بریدن عضلات اسفنکتر ندارد. در نتیجه امکان بروز بی اختیاری کاهش داده می شود.
جراحی فیستول با استفاده از پلاگین
در این روش جراحی فیستول، یک پلاگین که با مواد کلاژن پر شده است در داخل فیستول قرار داده می شود یا اینکه خمیر کلاژن به درون فیستول تزریق می شود. مزیت این روش این است که نیازی به برش نیست اما دهانه فیستول بخیه زده می شود. این نوع از درمان برای همه فیستول ها مناسب نیست، درصد موفقیت آن پایین بوده و احتمال عود در آن وجود دارد. این جراحی حدود 45 دقیقه زمان می برد.
جراحی فیستول به روش لیفت
این روش جراحی فقط برای فیستول هایی است که از عضلات اسفنکتر مقعد عبور می کنند زیرا انجام فیستولوتومی در این موارد بسیار خطرناک است. در این روش قبل از باز کردن فیستول یک سمت آن دوخته می شود.
جراحی فیستول با استفاده از آندوسکوپی
در این روش یک آندوسکوپ ( دوربین) وارد تونل فیستول می شود و سپس الکترود وارد فیستول می شود و بافت های آن را قبل از بستن فیستول می سوزاند. این روش برای درمان فیستول به خوبی عمل می کند و عوارض جانبی زیادی ندارد.
مراقبت های بعد از جراحی فیستول مقعدی
بعد از جراحی فیستول مقعدی تا زمانی که اثر داروی بیهوشی از بین برود، باید استراحت کنید. ممکن است بعد از جراحی با مشکل ادرار مواجه شوید به همین دلیل برای تخلیه مثانه و ادرار باید از یک کاتتر استفاده کنید. برای جلوگیری از عوارض زمانی که احساس توانمندی کنید باید شروع به حرکت، خوردن و نوشیدن کنید.
در اغلب موارد در روز جراحی می توانید به خانه برگردید اما از یک نفر بخواهید به مدت 24 ساعت در کنار شما باشد. تاثیرات داروی بیهوشی ممکن است بر قوه تفکر و تصمیم گیری شما تاثیر گذارد پس در 24 ساعت اول رانندگی نکنید، الکل مصرف نکنید و تصمیم مهمی نگیرید. برخی از اقدامات دیگری که در هفته اول بعد از جراحی فیستول می توانید انجام دهید شامل:
- در صورت احساس درد می توانید از مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید
- بعد از جراحی فیستول داشتن یبوست طبیعی است و در صورت بروز می توانید از پزشک بخواهید که یک ملین به شما معرفی کند.
- بسته به اندازه زخم طبق گفته پزشک برای تعویض پانسمان به بیمارستان بروید
- برای کمک به درمان زخم فیستول بعد از عمل دو یا سه بار در روز دوش بگیرید تا زخم را تمیز نگه دارید و به آب حمام چیزی اضافه نکنید زیرا ممکن است زخم را تحریک کنید
- بعد از استحمام زخم را کاملا خشک کنید
- ترشح بعد از عمل فیستول طبیعی است می توانید برای جلوگیری از کثیف شدن لباسها از یک گاز پانسمان در لباس زیر خود استفاده کنید و برای کاهش ترشحات از یک کمپرس یخ استفاده کنید
- راه رفتن بعد از عمل فیستول معمولا در عرض 24 ساعت پس از عمل مجاز است اما بستگی به توانایی شما دارد. راه رفتن بعد از عمل فیستول می تواند در ابتدا آهسته و سخت باشد. اما باید بدانید که این کار بروز عوارضی مانند یبوست را کاهش خواهد داد.
با توجه به نوع جراحی، جراح در مورد رانندگی، بازگشت به محل کار، داشتن رابطه جنسی و بازگشت به فعالیت ها و روال معمول روزانه به شما توصیه های لازم دیگر را خواهد کرد.
عوارض جراحی فیستول مقعدی
ممکن است در حین یا بعد از جراحی عوارضی بروز کند. عوارض شامل مواردی مانند عفونت، خونریزی یا حساسیت به ماده بیهوشی است. از عوارض خاص عمل فیستول مقعدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بی اختیاری روده : ممکن است به طور ناگهانی احساس نیاز به دفع مدفوع کنید و نتوانید آن را کنترل کنید. در هر یک از روش های مطرح شده امکان بروز این مشکل متفاوت است و پزشک با توجه به نوع فیستول شما بهترین روش را برای جراحی پیشنهاد خواهد کرد تا احتمال بی اختیاری را کاهش دهد.
طولانی شدن بهبود زخم : یکی دیگر از عوارض جراحی این است که امکان اینکه زخم شما دیر تر از زمان مقرر بهبود پیدا کند وجود دارد.
عود فیستول : درصد احتمال عود در هر روش جراحی متفاوت است. در صورت عود برای درمان فیستول از روش های دیگر استفاده می شود
باریک شدن مجرای مقعد : در زمان بهبود فیستول ممکن است این اتفاق رخ دهد و اجابت مزاج را برای شما سخت کند . در صورت بروز معمولا پزشک برای بهبود دارو تجویز خواهد کرد
عفونت : در برخی از موارد بعد از عمل فیستول عفونت رخ می دهد. برای رفع این مشکل ممکن است پزشک یک دوره مصرف از آنتی بیوتیک ها را پیشنهاد کند.
به نقل قول از سایت pristyncare :
Part of the sphincter includes an involuntary muscle that is responsible for keeping gas and liquid from passing out of the rectum. If this sphincter muscle gets disturbed during a fistulotomy, a person may no longer be able to control the passage of gas.
ترجمه : بخشی از اسفنکتر شامل یک عضله غیرارادی است که مسئول جلوگیری از خروج گاز و مایع از رکتوم است. اگر این عضله اسفنکتر در حین فیستولوتومی دچار اختلال شود، ممکن است فرد دیگر نتواند خروج گاز را کنترل کند.
منبع : https://www.pristyncare.com/
بعد از عمل فیستول چه بخوریم
غذاهایی که خوردن آنها بعد از عمل جراحی فیستول توصیه می شود شامل :
- غذاهایی که فیبر بالایی دارند مانند غلات (جو دوسر، برنج قهوه ای و گندم)، میوه ها (سیب، هلو و توت ها)، سبزیجات (بروکلی، اسفناج و هویج) و حبوبات (لوبیا و عدس). غذاهای پر فیبر به این دلیل توصیه می شوند که از بروز یبوست بعد از عمل فیستول جلوگیری شود
- پروتئین های بدون چربی مانند مرغ بدون پوست، ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی کم چرب
- چربی های سالم مانند آووکادو، آجیل، دانه ها و روغن زیتون
- نوشیدن آب برای جلوگیری از بروز یبوست
- غذاهای غنی از پروبیوتیک مانند کفیر، کلم ترش و کیمچی برای کمک به سلامت روده بعد از جراحی
- غذاهای غنی از ویتامین های A، C و E برای بهبود زخم بعد از جراحی . این دسته از غذا ها شامل مرکبات و سبزیجات برگ دار می شود
سوالات متداول در مورد جراحی فیستول
مدیریت درد و بهبود زخم ناشی از روش های جراحی، مانند فیستولوتومی می تواند سخت باشد. سوکرالفیت می تواند به بهبود درد، راحت تر شدن دفع مدفوع و بهبود زخم بعد از عمل فیستول کمک کند.
بعد از جراحی فیستول از خوردن غذاهای تند، غذاهای چرب و سرخ شده، غذاهای فرآوری شده، کافئین، نوشیدنی های گازدار، الکل، غذاهای با قند بالا، لبنیات زیاد و همچنین غذاهایی که هضم آنها سخت است خودداری کنید.
خروج خون از دهانه فیستول در چند روز اول بعد از عمل فیستول طبیعی است. در صورت نیاز می توانید یک پد گاز روی آن قرار دهید تا خون را جذب کند. اما اگر برای مدت طولانی بعد از جراحی خونریزی داشتید به پزشک مراجعه کنید زیرا می تواند نشان دهنده عفونت باشد.
مدت زمان جراحی فیستول مقعدی حدود 30 تا 90 دقیقه می باشد.
ترشحات زرد رنگ بعد از عمل فیستول طبیعی است. این ترشحات نوعی از قسمت تخلیه زخم است و نشان دهنده روند بهبود است.
