روش های متعددی برای درمان شقاق وجود دارد. در اغلب موارد شقاق با استفاده از روش های خانگی درمان می شود اما در موارد حاد تر برای درمان شقاق نیاز به مداخله پزشکی و استفاده از روش هایی مانند جراحی و لیزر می باشد. در حال حاضر یکی از قطعی ترین و کم عارضه ترین روش های درمان شقاق استفاده از لیزر می باشد. در این مقاله از ونک لیزر با ما همراه باشید تا با انواع روش های درمان بیماری شقاق آشنا شوید.
درمان خانگی شقاق
اگر بیماری فیشر یا زخم مقعدی در اثر یک ترک ساده و کوچک به وجود آمده باشد، با رعایت چند نکته ی ساده در عادات غذایی و ایجاد تغییرات در سبک زندگی روزانه می توان آن را درمان کرد. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که درمان خانگی شقاق فقط برای بیمارانی موثر است که شقاق آنها در مرحله ی ساده و اولیه قرار دارد و هنوز میزان ترک ها و پارگی ها عمیق تر و گسترده تر نشده است. در غیر این صورت این روش درمانی تاثیر چشمگیری در روند درمان شقاق نخواهد داشت. برخی از اقداماتی که برای درمان خانگی شقاق می توان انجام داد عبارتند از :
- افزایش مصرف مایعات به ویژه آب
- استفاده از منابع غنی فیبر مانند میوه و سبزیجات
- انجام ورزش منظم و روزانه
- حمام سیتز یا آب گرم روزانه و نشستن به مدت 30 دقیقه در وان آب گرم
- پرهیز از زور زدن و طولانی نشستن در دستشویی
- رعایت بهداشت ناحیه ی مقعد
- استفاده از آلوئه ورا
- درمان یبوست و اسهال مزمن
- شستن ناحیه ی مقعد به وسیله ی آب ولرم پس از هر بار اجابت مزاج و خشک کردن آن با دستمال نرم و تمیز
درمان دارویی شقاق
اولین درمان پزشکی برای درمان شقاق درمان دارویی می باشد. معمولا از این روش در زمانی استفاده می شود که بیماری در مقابل روش های خانگی مقاومت می کند. درمان دارویی شقاق با استفاده از روش های متعددی انجام می شود که رایج ترین آنها عبارتند از :
- پماد شقاق گلیسیرین تری نیترات
- پماد های آنتی فیشر
- لیدوکائین
- تزریق بوتاکس
- مسدود کننده های کانال کلسیم
- آنتی بیوتیک ها
- ضد التهاب ها
- مسکن ها مانند قرص استامینوفن و ایبوپروفن
- بی حس کننده های موضعی
بهترین پماد برای شقاق مقعدی پماد گلیسیرین تری نیترات می باشد.
برای درمان شقاق به چه پزشکی باید مراجعه کرد ؟
برای معاینه و درمان شقاق باید به متخصص گوارش یا جراح روده بزرگ (جراح کولورکتال) مراجعه کرد. البته اگر شقاق در مراحل اولیه باشد پزشک عمومی با تجویز دارو می تواند به درمان فیشر کمک کند.
عمل جراحی شقاق
اگر شقاق با دارو درمان نشود، پس از درمان عود کند یا شدید باشد پزشک جراحی را پیشنهاد می دهد. جراحی فیشر روش موثری است اما می تواند همراه با عوارضی مانند بی اختیاری باشد. عمل فیشر به روش های متعددی انجام می شود از جمله :
اسفنکتروتومی داخلی یا جانبی : در این روش یک برش در عضلات اسفنکتر مقعد ایجاد می شود و از این طریق تنش کانال مقعد آزاد می شود و شقاق بهبود پیدا می کند.
فلپ ادونسمنت مقعدی : در این روش یک بافت سالم از سایر قسمت های بدن برداشته می شود و از آن برای ترمیم شقاق و خونرسانی به آن استفاده می شود.
درمان شقاق مقعدی با لیزر
در لیزر شقاق ابتدا برای بیمار بی حسی موضعی انجام می شود تا هیچ حالت ناخوشایندی را احساس نکند . سپس شکاف مقعد با وسیله ای به نام اسپکولوم کاملا باز می شود تا درون آن قابل مشاهده باشد و بعد از آن محل زخم به طور دقیق شناسایی شده و به وسیله ی تاباندن اشعه ی لیزر ترمیم می شود. مدت زمان انجام این فرایند کمتر از 1 ساعت بوده و بیمار در همان روز ترخیص می شود.
مطالعه بیشتر : تفاوت شقاق و بواسیر
مزایای درمان شقاق با لیزر
لیزر شقاق نسبت به سایر روش ها مزایای فراوانی دارد و در عین حال با کمترین عوارض همراه است. برخی از مزایای درمان شقاق با لیزر شامل :
- بدون انجام بیهوشی عمومی انجام می شود.
- نیازی به بستری بیمار نیست.
- حداقل درد و خونریزی را به همراه دارد.
- ایمن و کم عارضه است.
- امکان بازگشت مجدد بیماری بسیار کم است.
- امکان بروز عفونت بسیار پایین است.
- مدت زمان درمان بسیار کوتاه است.
مطالعه بیشتر : درمان شقاق در کودکان
معایب لیزر شقاق
از معایب لیزر می توان به احساس سوزش در ناحیه مقعد بعد از جراحی اشاره کرد که در مدت کوتاهی از بین می رود. در لیزر شقاق مهارت پزشک بسیار مهم است. در صورت عدم مهارت پزشک امکان عود شقاق و آسیب به بافت های اطراف مقعد وجود دارد.
رژیم غذایی بعد از لیزر شقاق
بعد از لیزر شقاق می توان رژیم غذایی سابق را ادامه داد. اگر احساس ناراحتی معده دارید غذاهای کم چرب و ملایم مانند برنج ساده و نان تست بخورید. مایعات فراوان به ویژه آب بنوشید و برای جلوگیری از یبوست بعد از لیزر شقاق غذاهای غنی از فیبر بخورید.
مراقبت های لازم برای بعد از لیزر شقاق
در روز انجام لیزر شقاق می توانید به خانه برگردید. بعد از لیزر برای بهبود سریع تر می توانید این اقدامات را انجام دهید :
- زمانی که احساس خستگی می کنید استراحت کنید و بخوابید
- سعی کنید قدم بزنید. راه رفتن به افزایش جریان خون و پیشگیری از یبوست کمک می کند.
- دوش بگیرید و محل مقعد را بعد از آن کاملا خشک کنید.
- زیاد مایعات بخورید.
- رژیم غذایی غنی از فیبر داشته باشید.
- سه بار در روز به مدت 10 دقیقه در حمام سیتز بنشینید.
- به جای دستمال توالت از دستمال مرطوب مختص به کودکان استفاده کنید.
- از صابون های معطر استفاده نکنید.
- به طور مرتب فعالیت های بدنی ملایم انجام دهید.
ورزش برای بعد از لیزر شقاق
عدم تحرک بعد از لیزر شقاق می تواند مضر باشد. در مقابل گروهی از تمرین ها وجود دارند که می توانند به بهبود سریعتر بعد از لیزر شقاق کمک کنند. این ورزش عبارتند از :
- بالاسانا یا وضعیتِ کودک ( child’s pose)
- انقباض عضلات کف لگن
- وضعیت پا بالا به دیوار
- حرکت چرخش باد
- حالت زاویه محدود
این تمرین ها نباید بلافاصله بعد از لیزر آغاز شوند بلکه بعد از استراحت لازم و بهبودی باید انجام شوند.
هزینه لیزر شقاق
هزینه لیزر شقاق به عوامل متعددی مانند انتخاب محل انجام لیزر، شرایط و شدت شقاق و نوع بیمه بستگی دارد. با توجه به این عوامل هزینه لیزر فیشر می تواند از 4 میلیون تومان تا 10 میلیون تومان متغیر باشد.
خطرات عدم درمان شقاق
در اغلب موارد شقاق با استفاده از روش های خانگی از بین می رود. اگر بعد از چند هفته شقاق درمان نشود باید برای درمان پزشکی آن اقدام کرد. اگر شقاق برای مدت طولانی درمان نشود می تواند منجر به بروز عوارضی شود. عوارض عدم درمان شقاق عبارتند از :
- تنگی مقعد
- فیستول مقعدی
- سفت شدگی مدفوع که به صورت یبوست یا بی اختیاری بروز پیدا می کند
لیزر شقاق بهتر است یا جراحی ؟
بین لیزر شقاق و جراحی شقاق تفاوت هایی وجود دارد. جراحی شقاق یکی از قدیمی ترین روش های درمان شقاق بوده و روش موثری می باشد اما می تواند عوارضی برای بیمار به همراه داشته باشد. در عین حال لیزر شقاق روش جدید تری بوده و درصد موفیقت بسیار بالایی در درمان شقاق دارد. همچنین عوارض لیزر نسبت به جراحی بسیار پایین تر است. در زیر می توانید تفاوت و مقایسه لیزر و جراحی شقاق را مشاهده کنید :
| لیزر شقاق | جراحی شقاق |
| کم تهاجمی | تهاجمی |
| بی حسی موضعی | بیهوشی |
| کم درد | درد متوسط تا زیاد |
| بهبودی سریع | بهبودی طولانی و آرام |
| کم بودن احتمال از دست دادن خون | بالا بودن احتمال از دست دادن خون |
| نادر بودن احتمال بروز بی اختیاری | بالا بودن احتمال بروز بی اختیاری |
سوالات متداول در مورد درمان شقاق
بله. بعد از لیزر شقاق ممکن است احساس خارش داشت اما این امر موقتی است و به سرعت از بین می رود.
بله. لیزر شقاق در دوران بارداری یا بعد از به دنیا آمدن کودک قابل انجام است و خطری ندارد.
در روز لیزر شقاق می توان به منزل بازگشت و بین 1 تا 2 هفته به روال عادی زندگی می توان ادامه داد.
احتمال بازگشت شقاق بعد از لیزر وجود دارد اما بسیار نادر است. در بیش از 97% مواقع لیزر شقاق موفقیت آمیز و بدون عود است.
بله. بعد از لیزر شقاق احتمال خونریزی به مقدار کم وجود دارد به ویژه بعد از اجابت مزاج. اگر خونریزی شدید باشد باید به پزشک مراجعه کرد.
لیزر شقاق از دقیق ترین روش های درمان شقاق به شمار می رود. این روش بی خطر بوده و کمترین عوارض جانبی را نسبت به سایر روش های درمان شقاق دارد.
لیزر شقاق حداقل درد را به همراه دارد و معمولا با استفاده از مسکن ها برطرف می شود.
احتمال بروز این مشکل بسیار پایین است زیرا لیزر بسیار دقیق است و شقاق را مورد هدف قرار می دهد.
درمان شقاق با لیزر فقط به یک جلسه نیاز دارد و بین 15 تا 30 دقیقه طول می کشد.
خیر. لیزر شقاق بدون بیهوشی و با استفاده از بی حسی موضعی انجام می شود.
بعد از لیزر شقاق روی یک بالش نرم بنشینید و از نشستن روی سطوح سخت خودداری کنید. همچنین از نشستن مداوم و بیشتر از 20 دقیقه در یکجا خودداری کنید.
بعد از لیزر شقاق از خوردن لبنیات، گوشت قرمز، غذاهای فرآوری شدن، غذاهای تند و الکل پرهیز کنید.
بله. خوردن برنج بعد از لیزر شقاق مشکلی ندارد اما توصیه می شود برنج قهوه ای خورده شود زیرا حاوی مقادیر زیادی فیبر است.
بعد از لیزر شقاق برای کاهش درد خوابیدن روی شکم بهتر است و توصیه می شوید یک بالش زیر باسن قرار دهید. همچنین حمام آب گرم قبل از خوابیدن می تواند بسیار مفید باشد.