سرطان روده بزرگ یا سرطان کولون و رکتوم، از قسمت پایانی دستگاه گوارش شروع می شود. این بیماری رده سنی خاصی ندارد، ولی معمولا در بزرگسالان و افراد مسن رخ می دهد. سلول های سرطانی در ابتدا به صورت توده های کوچک و خوش خیم که پولیپ نام دارد در قسمت داخلی روده بزرگ تشکیل می شود اما با گذشت زمان این پولیپ ها به سرطان تبدیل می شود. این پولیپ ها کوچک هستند و علائم کمی برای شناسایی دارند. در اغلب موارد علائم و علت این بیماری مشخص نیست، به همین دلیل پزشکان توصیه میکنند آزمایش های غربالگری را به صورت منظم برای جلوگیری از سرطان روده بزرگ و از بین رفتن پولیپ ها انجام دهید.
سرطان روده یا سرطان روده بزرگ، سومین سرطان شایع و علت مرگ و میر در ایالات متحده است. بدن از طریق روده ها عمل جذب و دفع مواد غذایی را انجام می دهد، به این صورت که روده بزرگ آب و نمک مواد غذایی را میگیرد، تا مدفوع به حالت جامد تبدیل شود و سپس مواد غذایی ای که هضم نشده است را از طریق مقعد به خارج از بدن هدایت می کند. به همین علت چون نقش کمی در جذب مواد غذایی دارد، چین و پرز بر روی روده بزرگ وجود ندارد. سرطان روده بزرگ، سرطان کلورکتال هم نامیده می شود (ترکیب کولون و رکتال)، که کولون همان روده بزرگ و رکتال همان راست روده می باشد. این سرطان با بروز پولیپ در دیواره روده شروع می شود و روده بزرگ را تحت تاثیر قرار میدهد.
علائم سرطان روده
نکته قابل توجه درمورد سرطان روده این است که بسیاری از مبتلایان به این بیماری در ابتدا علائم خاصی را مشاهده نمی کنند و از وجود آن بی خبر هستند. هم چنین این علائم با توجه به اندازه و موقعیت سلول های سرطانی در روده بزرگ، در هر فردی می تواند متفاوت باشد. علائم سرطان روده عبارتند از :
- خون در مدفوع
- اسهال
- یبوست
- دردهای شکمی
- کاهش وزن بی علت
- احساس عدم تخلیه کامل
- ضعف و خستگی
- مدفوع باریک
شکل مدفوع در سرطان روده
شکل مدفوع در سرطان روده باریک و نازک می باشد. سنگریزه ها یا تکه های سفت که به دلیل یبوست مرتبط با سرطان ایجاد می شوند باعث می شوند ضایعات مدت بیشتری در روده بزرگ باقی بمانند و آب بیشتری از آن خارج شود. رنگ مدفوع در سرطان روده قهوه ای تیره یا سیاه است که ناشی از خون درون مدفوع می باشد.
مراجعه به پزشک
پس اگر در مدفوع خود خون مشاهده کردید و یا سایر علائم مشابه این علائم را داشتید بهتر است که با پزشک مطرح کنید و ممکن است در افراد بالای 50 سال، پزشک آزمایش های غربالگری را توصیه کند. اما اگر به طور ارثی و خانوادگی، سابقه این بیماری را داشته باشید، پزشک به صورت مکرر غربالگری را برای شما توصیه می کند.
علت سرطان روده
پزشکان هنوز علت دقیقی برای این بیماری نیافته اند، اما معمولا این بیماری گوارشی هنگامی شروع می شود که در DNA سلول های سالم در روده بزرگ تغییراتی ایجاد شود.
اگر سلول ها سالم باشند، به صورت منظم رشد می کنند، و تقسیم می شوند و بدن هم کارکرد طبیعی خودش را دارد، ولی اگر DNA سلولی آسیب ببیند و سرطانی شود، به صورت غیر قابل کنترلی تقسیم می شود. حتی هنگامی که سلول جدیدی لازم نباشد، و از جمع شدن و ازدیاد این سلول های سرطانی تومور تشکیل می شود. با گذشت زمان این سلول های سرطانی طی یک فرآیند و حمله ای به نام متاستاز و از طریق جریان خون، به جاهای دیگری از بدن هم می روند و بافت طبیعی را تخریب می کنند.
سوالی که خیلی از افراد در رابطه با سرطان روده دارند این مسئله است که آیا زخم روده سرطان است ؟ زخم روده سرطان نیست و یک بیماری مزمن است که می تواند چندین عارضه طولانی مدت ایجاد کند، از جمله افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ.
عوامل خطر و فاکتورهای ریسک سرطان روده
برخی از عوامل خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می دهند. این عوامل خطر در برخی از موارد به دلیل عوامل طبیعی ایجاد می شوند مانند افزایش سن اما در برخی از موارد اقدامات افراد خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می دهد. فاکتور های ریسک سرطان روده عبارتند از :
- افزایش سن: با اینکه این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد اما بیشتر افراد مبتلا بیشتر از 50 سال سن دارند. با این حال هنوز علت اینکه چرا این سرطان در افراد جوانتر از 50 سال هم افزایش یافته، مشخص نیست.
- نژاد: نژادهای آمریکایی آفریقایی تبار، بیشتر از سایر نژادها در معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند.
- سابقه قبلی ابتلا به سرطان کولون و یا پولیپ: اگر قبلا سابقه ابتلا به سرطان روده بزرگ و یا پولیپ روده داشتید، احتمال اینکه در آینده مبتلا به این عارضه شوید، بیشتر است.
- بیماری های التهابی روده: مانند کرون روده و یا کولیت اولسراتیو
- ژن های ارثی و سابقه خانوادگی ابتلا به این سرطان: اگر یکی از افراد خانواده شما مبتلا به این سرطان باشد احتمال ابتلا در شما زیاد است و اگر بیش از یک عضو از خانواده شما مبتلا به این بیماری باشد ریسک و خطر این که شما هم گرفتار این سرطان شوید، خیلی زیادتر می شود.
- چاقی ، سبک زندگی و رژیم غذایی: اگر یک سبک زندگی کم تحرک و رژیم غذایی کم فیبر داشته باشید خطر ابتلا به سرطان روده در شما زیاد است.
- دیابت: افرادی که به انسولین مقاومت نشان می دهند و دیابت دارند بیشتر در معرض خطر هستند.
- الکل و سیگار: مصرف الکل و سیگار کشیدن هم خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
- اشعه پرتو درمانی: پرتو درمانی ای که از قسمت شکم برای بهبودی سرطان های قبلی انجام میشود، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
پیشگیری از سرطان روده
مهم ترین راه پیشگیری از سرطان روده غربالگری می باشد، که به چند روش انجام می شود و هرکدام معایب و مزایای خودشان را دارند. در مورد این که کدام گزینه و تست برای شما مناسب تر است باید با پزشک مشورت کنید و تصمیم بگیرید.
تغییر سبک زندگی
با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود می توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:
- افزایش مصرف میوه، سبزیجات، غلات سبوس دار، فیبر و ویتامین ها برای پیشگیری از سرطان
- مصرف الکل و سیگار را کنار بگذارید.
- حداقل 30 دقیقه ورزش روزانه
- کاهش وزن تا رسیدن به وزن مطلوب و سالم و سپس ثابت نگه داشتن وزن
پیشگیری در افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند:
افرادی که احتمال ابتلا به این بیماری در آنها بیشتر است می توانند طبق دستور پزشک خود از داروهایی مانند آسپرین و یا داروهای شبه آسپرین برای کاهش تشکیل پولیپ، مصرف کنند، اما مقدار و دوز مصرفی آن حتما باید تحت نظر پزشک باشد. زیرا مصرف روزانه آسپرین عوارضی مانند خونریزی و زخم گوارشی هم دارد.
روش های درمان سرطان روده
با توجه به اینکه این سرطان در چه مرحله ای قرار دارد، سن فرد مبتلا، وضعیت سلامت عمومی او و سایر خصوصیات، بهترین گزینه درمانی توسط پزشک انتخاب می شود. اما ذکر این نکته لازم است که در واقع هیچ درمان قطعی و واحدی برای هیچ سرطانی وجود ندارد. رایج ترین گزینه های درمانی برای این بیماری عبارتند از: جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی
جراحی سرطان روده
یکی از روش های درمان سرطان روده جراحی می باشد که شامل برداشتن قسمتی و یا تمام روده بزرگ که سرطانی شده است، می شود. این روش کلکتومی نامیده می شود. در این روش غدد لنفاوی مجاور نیز برداشته می شود و قسمت های سالم روده بزرگ هم به راست روده وصل می شود و استوما ایجاد میکنند. در طی عمل جراحی استوما، یک شکاف باز در شکم ایجاد می شود و قسمتی از روده برداشته می شود و مواد زائد بدن از این طریق دفع می شود. انواع روش های جراحی دیگر برای درمان سرطان روده عبارتند از :
آندوسکوپی: با استفاده از این روش سرطان های کوچک و موضعی را از بین می برند.
لاپاروسکوپی: با ایجاد چند برش کوچک در شکم، پولیپ های بزرگتر را از بین می برند.
جراحی تسکین دهنده: در این روش سرطانهای پیشرفته و غیر قابل درمان، از طریق درمان انسداد روده، کاهش درد و خونریزی، مدیریت می شود.
شیمی درمانی
پزشک متخصص، شیمی درمانی را در صورت شیوع سرطان توصیه می کند. فرایند شیمی درمانی به این صورت است که با استفاده از داروها و مواد شیمیایی، ساختار DNA سلول های سرطانی را برای جلوگیری از تقسیم سریع، هدف قرار می دهند. حتی سلول های سالم هم تحت تاثیر قرار می گیرند اما سلول های سالم می توانند دوباره بهبود یابند. درمان از طریق شیمی درمانی باید به صورت چرخه ای انجام شود، تا بدن بتواند در فاصله بین دوره ها خود را ریکاوری کند.
عوارض شایع شیمی درمانی:
- ریزش مو
- حالت تهوع
- خستگی
- استفراغ
پرتودرمانی
در این روش پرتوهای گاما روی سلول های سرطانی تابانده می شود. تیم پزشکی ممکن است پرتو درمانی خارجی انجام دهد، که در این حالت با استفاده از دستگاه که خارج از بدن است پرتودرمانی انجام می شود. اما در پرتودرمانی داخلی پزشک ابتدا مواد رادیواکتیو را نزدیک سلول های سرطانی کاشت میکند و سپس تابش داخلی انجام می شود. این روش معمولا هنگامی به کار گرفته می شود که سرطان رکتوم به دیواره رکتوم و یا به غدد لنفاوی مجاور منتقل شده باشد.
عوارض جانبی پرتودرمانی
- تغییرات پوستی که رنگ پوست مانند آفتاب سوختگی و یا برنزه شدن می شود.
- اسهال ، استفراغ و حالت تهوع
- کاهش اشتها و وزن
- خستگی
اما بیشتر این عوارض چند هفته پس از تمام شدن طول دوره درمان فروکش می کند.
آیا سرطان روده کشنده است و باعث مرگ می شود؟
ایا سرطان بدخیم روده بزرگ کشنده است؟ پاسخ این سوال متاسفانه مثبت است، و این بیماری دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در ایالات متحده است. سرطان روده یا خوش خیم است و یا بدخیم. نوع خوش خیم آن اگر در مراحل اولیه شناسایی شود به راحتی قابل درمان است. ولی سرطان روده بدخیم می تواند باعث به وجود آمدن بیماری های جدی تر شود.
سرطان روده در صورت تشخیص دیر هنگام و انجام ندادن روش های درمانی مانند جراحی و شیمی درمانی، به دلیل انتشار سلول های سرطانی در بدن منجر به مرگ خواهد شد.
طول عمر بیماران سرطان روده بزرگ بدخیم
افرادی که به سرطان روده بدخیم مبتلا هستند معمولا بیشتر از 5 سال زنده نمی مانند. محل تومور هم در طول عمر بیماران نقش دارد. یعنی اگر تومور در سمت چپ روده باشد تاثیر داروها بیشتر می باشد و طول عمر بیمار هم بیشتر است.
سلام آیا اسهال خونی نشانه سرطان است؟ من چند روزه بی دلیل اسهال خونی دارم و درد شکم و کاهش وزن هم داشتم خیلی نگرانم لطفا راهنمایی کنید
سلام دوست عزیز
اسهال خونی یا وجود خون در مدفوع یکی از نشانه های سرطان روده است اما حتماً به این معنی نیست که سرطان دارید مشاهده خون در اسهال یا مدفوع دلایل مختلف دیگری مثل بواسیر یا شقاق هم می تواند داشته باشد. بهتر است به پزشک مراجعه کنید