اسهال وضعیتی است که در طی آن فرد بیمار بیش از 2 تا 3 بار در روز دفع مدفوع، مایع یا روان را تجربه می کند. این بیماری نیاز به درمان جدی دارد زیرا عدم درمان آن با عوارضی مانند کم آبی بدن همراه است. این مشکل در کودکان و بزرگسالان بسیار شایع است. در صورتی که اسهال لعد از چند روز برطرف نشود باید به پزشک مراجعه کرد. در این مقاله از ونک لیزر با ما همراه باشید تا با اسهال و روش های درمان آن بیشتر آشنا شوید.
اسهال چیست؟
اسهال به معنای داشتن مدفوع شل، آبکی و احتمالا مکرر است. گاهی اوقات اسهال می تواند با علائم دیگری مانند تب یا مدفوع خونی همراه باشید که در این صورت حتما باید به پزشک مراجعه کرد. اسهال معمولا بعد از چند روز خود به خود از بین می رود. اما زمانی که بیشتر از چند روز طول می کشد می تواند نشان دهنده یک مشکل جدی تر مانند عوارض جانبی دارو، التهاب، سندروم روده تحریک پذیر یا برخی بیماری های دیگر می باشد.
علائم اسهال
اصلی ترین علائم اسهال مدفوع شل و آبکی می باشد. اما در برخی از موارد اسهال می تواند با مشکلات و علائم دیگری همراه باشد. برخی از شایع ترین علائم اسهال عبارتند از:
- نفخ
- مدفوع رقیق یا شل
- احساس فوریت برای دفع
- تهوع و استفراغ
- تب
- از دست دادن وزن بدن
- حساسیت غذایی
- زیاد بودن حجم مدفوع
- گرفتگی شکم
اگر علائم فوق طی 24 ساعت ادامه پیدا کند، لازم است برای درمان های دارویی به پزشک مراجعه نمایید. همچنین اگر با استفراغ همراه شد به دلیل اینکه میزان آب بدن به شدت کاهش پیدا کرده نیاز به مراجعه پزشک امری حیاتی محسوب می گردد.
علت اسهال چیست؟
علت اصلی اسهال ویروسی است که روده را آلوده می کند. اما اسهال می تواند به دلایل دیگری نیز رخ دهد. مدفوع شل نشانه از:
- ورود باکتری به بدن
- آلرژی به غذا های خاص
- دارو ها
- پرتو درمانی
- بیماری های روده مثل سندروم روده تحریک پذیر
- سوء جذب مواد
- پرکاری تیروئید
- برخی سرطان ها
- مصرف الکل
- استفاده بیش از اندازه از ملین ها
- عمل جراحی
- دیابت
- مصرف الکل
- مصرف آب آلوده
عوارض اسهال طولانی مدت
اسهال شاید در نظر اول بیماری خطرناکی به نظر نرسد اما در صورت بی توجهی به درمان آن می تواند عوارض خطرناکی را به خصوص برای کودکان را به همراه داشته باشد. برخی از رایج ترین عوارض اسهال طولانی مدت عبارتند از:
- کم آبی یا دهیدراته شده بدن : مهمترین عارضه جانبی کم آبی بدن است که نشان میدهد فرد نیازمند درمان فوری و مراجعه به پزشک است.از مهمترین نشانه های کم آبی بدن می توانیم به این موارد اشاره کنیم :
- خشکی دهان
- نفس بدبو
- خشک شدن چشم
- سردرد و سرگیجه
- ضعف بدن
- کاهش انعطاف پذیری پوست
- بیماری های مقعدی : از عوارض جدی ابتلا به بیماری های مقعدی است که از جمله ی آنها می توانیم به هموروئید و فیشر اشاره کنیم.
- سردرد
- سوء جذب دستگاه گوارش : از دست رفتن توانایی بدن در جذب مواد مغذی
- کاهش وزن بدن
درمان اسهال
اسهال در واقع به تنهایی بیماری نیست بلکه از عوارض جانبی بیماری های دیگر به شمار می رود و می تواند به علتی گوناگونی ایجاد شود و نیازمند درمان فوری می باشد زیرا عوارض جانبی از جمله هیدراته شدن بدن ( از بین رفتن آب بدن ) را به همراه خواهد داشت.
درمان های خانگی و طبیعی اسهال (برای درمان اسهال چه بخوریم)
این درمان شامل مواردی است که بدون کمک پزشک صورت میگیرد و قادر است بیماری را درمان نماید. برخی از درمان های خانگی بدین شرح است:
- مصرف غذا های چرب و سرخ شده و دارای فیبر ممنوع است. از جمله ی این غذا ها می توانیم به انواع میوه، انواع کلم، بستنی، ذرت، فلفل، چای،آلو اشاره کنیم . همچنین مصرف شیر، جایگزین های قند و حبوبات در این مدت ممنوع است.
- مصرف غذاهایی با فیبر کم از جمله نان تست، سیب زمینی آب پز، پوره سیب زمینی و موز در درمان این عارضه موثر است.
- ماست : ماست دارای باکتری های مفیدی است که به سرعت اسهال را درمان می نماید. برای این عمل مقداری ماست را به همراه موز مخلوط نموده و میل نمایید.
- برنج سفید : برنج سفید پخته شده یکی از مواردی است که بی شک در درمان این عارضه نقش مهمی دارد ولی به یاد داشته باشید نباید یا سس یا ادویه مخلوط شود.
- سوپ هویج : هویج دارای مواد مغذی برای بدن است که به درمان اسهال کمک می کند برای این منظور باید هویج را پخته و مقداری نمک به آن اضافه کنید.
- موز : پکتین موجود در موز به توقف مشکلات گوارشی و اسهال کمک می کند.
- سیب زمینی : دارای خواص ضد التهابی است که کلسترول را کاهش میدهد و بدن را سم زدایی می کند. سیب زمینی مقدار زیادی نشاسته دارد که سیستم گوارشی را بهبود می بخشد از اسهال جلوگیری خواهد نمود.
- دمنوش پوست پرتقال: پوست پرتقال افزون بر این که فواید بسیاری برای درمان دارد، یکی از درمان های قطعی و موثر برای این عارضه است. برای تهیه این دمنوش پوست پرتقال را به آب در حال جوش اضافه نموده و اجازه دهید دم بکشید سپس مخلوط را از صافی رد نموده و کمی عسل به آن بیافزایید.
به نقل قول از clevelandclinic:
Diarrhea can cause your anus (butthole) to feel sore, itchy or like it’s burning. It may hurt to poop. You can ease the pain by sitting in lukewarm water in the bathtub or trying a sitz bath.
ترجمه: اسهال می تواند باعث شود که مقعد شما احساس درد، خارش یا سوزش داشته باشد. ممکن است مدفوع به درد بخورد. می توانید با نشستن در آب ولرم در وان حمام یا حمام سیتز درد را کاهش دهید.
منبع: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4108-diarrhea
دارو اسهال
اگر چه بهترین روش درمان تغییر رژیم غذایی و استفاده از مواد گیاهی و طبیعی است اما استفاده از برخی از دارو ها نیز در درمان آن موثر است. برخی از این دارو ها به این شرح است:
- قرص لوپرامید (Loperamide)
- قرص دیفنوکسیلات (Diphenoxylate)
- قرص دی سیکلومین (Dicyclomine)
- قرص بیسموت ساب سیترات (Bismuth Subcitrate)
- قرص بلادونا پی بی (Belladonna PB)
- قرص هیوسین (HYOSCINE)
پیشگیری از اسهال
برای جلوگیری از ابتلا به اسهال می توان از اقدامات زیر استفاده کرد:
- رعایت بهداشت و شستن دست ها قبل و بعد از صرف غذا
- تمیز نگه داشتن سطوح حمام
- شستن میوه ها و سبزیجات
- قرار دادن مواد غذایی به خصوص گوشت در یخچال به محض خرید
- باقی مانده های غذا را در یخچال قرار دهید.
- عدم مصرف غذاهای نیم پز