سندروم روده تحریک پذیر (IBS) منجر به علائم دردناک شکمی از جمله یبوست، اسهال، گاز و نفخ می شود. برخلاف تصور رایج این بیماری به دستگاه گوارش آسیب نمی رساند و همچنین خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی دهد. این بیماری درمان قطعی ندارد، اما در اغلب موارد می توان علائم سندرم روده تحریک پذیر را با دارو، رژیم غذایی و تغییر در سبک زندگی درمان کرد. در این مقاله از ونک لیزر با ما همراه باشید تا بیشتر با سندروم روده تحریک پذیر، علائم، علل و روش های درمان آن آشنا شوید.
سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
سندروم روده تحریک پذیر یک بیماری مزمن (طولانی مدت) شایع است که بر سیستم گوارشی (روده و معده) تاثیر می گذارد. علائم این بیماری معمولا به طور مداوم وجود ندارند اما گاهی می توانند برای ماه ها ادامه داشته باشند. سندروم روده تحریک پذیر را بر اساس نوع مدفوع به سه دسته تقسیم می کنند. انواع سندرم روده تحریک پذیر عبارتند از:
- سندرم روده تحریک پذیر با یبوست غالب (مدفوع سفت و توده ای)
- سندرم روده تحریک پذیر با اسهال غالب (مدفوع شل و آبکی)
- سندرم روده تحریک پذیر ترکیبی (گاهی اوقات اسهال و گاهی اوقات یبوست)
علائم سندروم روده تحریک پذیر
از کجا بفهمیم سندروم روده تحریک پذیر داریم؟ برای پاسخ به این سوال باید با علائم این بیماری آشنا شوید. سندروم روده تحریک پذیر می تواند منجر به ایجاد علائم شکمی متنوعی شود. علائم سندروم روده تحریک پذیر به طور مداوم تجربه نمی شوند، بلکه در برخی زمان ها تشدید می شوند و در برخی زمان ها از بین می روند. رایج ترین علائم سندروم روده تحریک پذیر عبارتند از:
- درد و گرفتگی شکم
- نفخ
- اسهال
- یبوست
- مخاط در مدفوع
- تغییر در ظاهر مدفوع
- احساس تخلیه ناقص
- کمر درد
- خستگی و کاهش انرژی
- مشکلات ادرار کردن مانند نیاز به ادرار مکرر
گاهی اوقات افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر علائم غیر مرتبط با دستگاه گوارشی را نیز تجربه می کنند، از جمله سردردهای میگرنی، اختلالات خواب، فیبرومیالژیا، درد مزمن لگن، اضطراب و افسردگی.
شکل مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر
شکل مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر معمولا توده ای و شبیه به سوسیس می باشد. همچنین مدفوع افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر در اغلب موارد بسیار سفت بوده و دفع آن دشوار است.
علت سندروم روده تحریک پذیر
علت دقیق سندروم روده تحریک پذیر هنوز ناشناخته است. اما برخی عوامل وجود دارند که می توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند. برخی علل ایجاد سندروم روده تحریک پذیر عبارتند از:
- انقباضات ماهیچه ها در روده
- مشکلات مربوط به اعصاب در سیستم گوارش
- عفونت شدید
- استرس، به ویژه در دوران کودکی
- تغییرات در میکروب های روده
- عدم تحمل غذایی
برخی عوامل مانند قاعدگی، استرس و غذاهای خاص مانند لبنیات و غذاهای حاوی گلوتن می توانند باعث تحریک و تشدید علائم سندروم روده تحریک پذیر شوند.
تشخیص سندروم روده تحریک پذیر
در حال حاضر هیچ آزمایشی برای تشخیص قطعی سندروم روده تحریک پذیر وجود ندارد. پزشک در ابتدا برای تشخیص به بررسی علائم بیمار می پردازد تا احتمال سایر بیماری ها مانند سلیاک و بیماری التهابی روده را رد کند. پس از رد احتمال سایر بیماری ها پزشک از معیارهای رم استفاده می کند، این معیارها شامل درد و ناراحتی شکم به طور متوسط حداقل یک روز در هفته در سه ماه گذشته است. در برخی موارد ممکن است برای رد احتمال سایر بیماری های مشابه به سندروم روده تحریک پذیر از آزمایش های زیر استفاده شود:
- کولونوسکوپی
- سی تی اسکن
- آندوسکوپی فوقانی
- آزمایش خون
- آزمایش عدم تحمل لاکتوز
- آزمایش مدفوع
درمان سندروم روده تحریک پذیر
متاسفانه درمان قطعی سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد و روشهایی که برای درمان توصیه می شوند بیشتر بر تسکین و کاهش علائم این بیماری تمرکز دارند. هیچ دارو یا رژیم غذایی واحدی وجود ندارد که برای همه افراد موثر باشد، اما یک متخصص می تواند کمک کند تا بهترین گزینه درمانی را انتخاب کنید. درمان سندروم روده تحریک پذیر بیشتر بر تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی متمرکز است. در ادامه به بررسی روشهای درمان سندروم روده تحریک پذیر می پردازیم.
به نقل قول از:
IBS symptoms, like stomach pain, diarrhea, constipation and gas, are uncomfortable and can interfere with your life. But IBS is manageable. You can improve symptoms by changing what you eat and adjusting your daily habits to better handle triggers.
ترجمه: علائم IBS، مانند درد معده، اسهال، یبوست و گاز، ناراحت کننده هستند و می توانند در زندگی شما اختلال ایجاد کنند. اما IBS قابل کنترل است. شما می توانید با تغییر آنچه می خورید و تنظیم عادات روزانه خود برای کنترل بهتر محرک ها علائم را بهبود بخشید.
منبع: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4342-irritable-bowel-syndrome-ibs
رژیم غذایی برای سندرم روده تحریک پذیر
علائم خفیف سندروم روده تحریک پذیر را معمولا می توان با تغییر رژیم غذایی مدیریت کرد. رژیم غذایی سندرم روده تحریک پذیر باید حاوی غذاهای پر فیبر مانند جو دوسر باشد و همچنین در این رژیم به نوشیدن مایعات فراوان توصیه می شود. همچنین اگر به سندروم روده تحریک پذیر مبتلا هستید باید از خوردن برخی از غذاها خودداری کنید، این غذاها شامل موارد زیر است:
- لبنیات مانند پنیر و شیر
- غذاهایی که نفخ را افزایش می دهند مانند نوشیدنی های گازدار
- غذاهای حاوی گلوتن
در درمان سندروم روده تحریک پذیر از نوع یبوست پزشک مصرف غذاهای حاوی فیبر، مکمل های فیبر و ملین ها را توصیه می کند.
تغییر در سبک زندگی
علاوه بر تغییر در رژیم غذایی ایجاد برخی از تغییرات در سبک زندگی می تواند به بهبود علائم سندروم روده تحریک پذیر کمک کند. اگر به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا هستید با انجام اقدامات زیر می تواند به درمان کمک کنید:
- حداقل 30 دقیقه در طول روز ورزش متوسط انجام دهید.
- فعالیت هایی که به آرام کردن سیستم عصبی کمک می کنند از جمله یوگا و مدیتیشن انجام دهید.
- هر شب هفت تا نه ساعت خواب با کیفیت داشته باشید.
داروی سندروم روده تحریک پذیر
در برخی از موارد برای درمان سندروم روده تحریک پذیر در کنار تغییر در رژیم غذایی مصرف برخی داروها نیز توصیه می شود. داروهای سندروم روده تحریک پذیر شامل موارد زیر می باشند:
- آلوسترون
- ایلوکسادولین
- ریفاکسیمین
- لوبیپروستون
- لیناکلوتید
- دی سیکلومین
- هیوسیامین
- پلکاناتید
توجه به این نکته ضروری است که این داروها برای همه افراد موثر نبوده و پیش از مشورت با یک فرد متخصص مصرف آنها توصیه نمی شود.
درمان گیاهی سندرم روده تحریک پذیر
درمان سندرم گیاهی سندرم روده تحریک پذیر بیشتر بر مصرف دمنوش های گیاهی متمرکز می باشد. بهترین دمنوش برای روده تحریک پذیر شامل موارد زیر است:
- دمنوش آویشن
- دمنوش بابونه
- دمنوش زیره
- دمنوش نعناع
- دمنوش چای سبز
- دمنوش زنجبیل
خطرات سندروم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر اگر به خوبی مدیریت شود بیماری خطرناکی نیست و با عوارض جانبی زیادی همراه نخواهد بود. یبوست و اسهال مزمن (طولانی مدت) در اثر سندروم روده تحریک پذیر می تواند منجر به ایجاد هموروئید یا بواسیر شود. همچنین این بیماری می تواند بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارد و منجر به ایجاد یا تشدید اختلالات خلقی شود.
آیا سندروم روده تحریک پذیر باعث سرطان میشود؟ خیر، سندروم روده تحریک پذیر باعث سرطان نمی شود. همچنین این بیماری فرد را در معرض خطر بیشتر برای ابتلا به بیماری هایی مانند کولیت یا کرون قرار نمی دهد.
سوالات متداول در مورد سندروم روده تحریک پذیر
معمولا سندروم روده تحریک پذیر به طور مستقیم منجر به ایجاد خون در مدفوع نمی شود، اما وجود مخاط در مدفوع در این بیماری بسیار رایج است که گاهی با خون اشتباه گرفته می شود.
جراحی سندروم روده تحریک پذیر وجود ندارد و درمان این بیماری مبتنی بر تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی و گاهی دارو درمانی می باشد.
سندروم روده تحریک پذیر و کاهش وزن به طور مستقیم با یکدیگر در ارتباط نیستند، به این معنی که سندروم روده تحریک پذیر مستقیما منجر به کاهش وزن نمی شود اما، گاهی تغییراتی که در رژیم غذایی برای مدیریت این بیماری ایجاد می شوند ممکن است منجر به کاهش وزن شود.
