سرطان مقعد رشد سلول هایی است که از کانال مقعد شروع می شود. کانال مقعد یک لوله کوتاه در انتهای راست روده است. سرطان مقعد می تواند علائمی مانند خونریزی مقعدی، خون در مدفوع و درد مقعدی ایجاد کند. به مرور زمان که سرطان مقعد پیشرفت می کند، ممکن است باعث رشد یا توده شود. به همین دلیل گاهی ممکن است علائم سرطان مقعد با هموروئید اشتباه گرفته شود. در حال حاضر برای درمان سرطان مقعد از شیمی درمانی و پرتودرمانی استفاده می شود اما در برخی موارد ممکن است نیاز به جراحی باشد. در این مقاله از ونک لیزر با ما همراه باشید تا بیشتر با علائم سرطان مقعد در زنان و مردان و روش های درمان آن آشنا شوید.
سرطان مقعد چیست؟
سرطان مقعد یا کارسینوم کانال مقعد یک سرطان نادر است که در پوشش کانال مقعد یا در بافت های مقعد به وجود می آید. سرطان مقعد می تواند از هر قسمتی از مقعد آغاز شود و در اغلب موارد ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باعث ایجاد آن می شود. میزان جدی و خطرناک بودن سرطان مقعد به عواملی مانند محل شروع، اندازه و میزان گسترش آن بستگی دارد.
علائم سرطان مقعد
علائم سرطان مقعد تا حد زیادی شبیه به سایر بیماری های مقعدی به ویژه بواسیر می باشد. به همین دلیل گاهی ممکن است این سرطان به اشتباه تشخیص داده شود. علائم سرطان مقعد در زنان و مردان عبارتند از:
- خونریزی مقعدی، به ویژه در هنگام اجابت مزاج
- خون در مدفوع
- درد یا خارش در ناحیه مقعد
- توده یا رشد در کانال یا اطراف مقعد و کشاله ران
- احساس نیاز مداوم به مدفوع کردن
- ترشح مخاط
- مشکل در کنترل مدفوع (بی اختیاری روده)
- مدفوع شل و روان
- زخم در اطراف مقعد
علت سرطان مقعدی چیست
سرطان مقعد زمانی اتفاق می افتد که سلول های کانال مقعد تغییراتی در DNA خود ایجاد می کنند. دی ان ای سلول ها حاوی وظایف سلول هاست. در سلولهای سالم، DNA دستورالعمل هایی را برای رشد و تکثیر با سرعت تعیین شده میدهد. اما سلول های سرطانی در وظایف و دستورالعمل ها تغییراتی ایجاد می کنند. این تغییرات شامل تولید سلول های بیشتر با سرعت بیشتر است. سلول های سرطانی ممکن است توده ای به نام تومور ایجاد کنند. تومور ممکن است رشد کرده و به بافت سالم بدن حمله کند و آن را از بین ببرد.
علت دقیق سرطان مقعد ناشناخته است اما به نظر می رسد که در اغلب موارد سرطان مقعد توسط ویروس پاپیلومای انسانی یا اچ پی وی به وجود می آید. اچ پی وی یک ویروس رایج است که معمولا از طریق تماس جنسی منتقل می شود. این ویروس باعث ایجاد تغییراتی در سلول ها می شود که ممکن است منجر به سرطان شود، اما ذکر این نکته ضروری است که اغلب افرادی که اچ پی وی دارند به سرطان مقعد مبتلا نمی شوند و این ویروس فقط یکی از عوامل موثر در ایجاد سرطان مقعد است.
عوامل خطر سرطان مقعد
همانطور که گفته شد علت دقیق سرطان مقعد هنوز شناخته نشده است، اما برخی از عوامل وجود دارند که خطر ابتلا به سرطان مقعد را افزایش می دهند. عوامل خطر سرطان مقعد عبارتند از:
- ابتلا به بیماری های مقاربتی مانند کلامیدیا، زگیل مقعدی و ایدز
- تجربه سابق داشتن سلول های غیرطبیعی یا سرطان رحم، فرج یا واژن
- رابطه جنسی مقعدی
- سیستم ایمنی ضعیف
- سیگار کشیدن
- سن بالای 55
- داشتن فیستول مقعدی
به نقل قول از www.cancer.org.au:
These symptoms may be caused by other conditions such as hemorrhoids or tears in the anal canal. However, if symptoms persist, see your doctor for a check-up
ترجمه: این علائم ممکن است ناشی از شرایط دیگری مانند هموروئید یا پارگی در کانال مقعد باشد. با این حال، اگر علائم ادامه یافت، برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
منبع: https://www.cancer.org.au/cancer-information/types-of-cancer/anal-cancer
تفاوت بواسیر و سرطان مقعدی
برخی از علائم سرطان مقعد و بواسیر بسیار به یکدیگر شبیه هستند. در نتیجه تشخیص اشتباه این دو بیماری بسیار رایج است. در جدول زیر به بررسی تفاوت بواسیر و سرطان مقعد می پردازیم.
علائم | علت | درمان | |
بواسیر: | خارش یا سوزش در اطراف مقعد، درد یا ناراحتی در ناحیه مقعد، احساس توده در اطراف یا داخل مقعد، خونریزی بدون درد در هنگام اجابت مزاج | زور زدن در هنگام اجابت مزاج، اسهال مزمن یا یبوست، نشستن در توالت برای مدت طولانی، چاقی، بارداری، رژیم غذایی کم فیبر، بلند کردن منظم اجسام سنگین، | درمان خانگی مانند حمام سیتز، رژیم غذایی حاوی فیبر و استفاده از کیسه های یخ، بستن نوار لاستیکی، اسکلروتراپی، الکتروتراپی، لیزر درمانی، هموروئیدکتومی |
سرطان مقعد: | ترشحات مقعدی مانند چرک، مخاط یا خون، درد مقعدی یا درد در اطراف مقعد، احساس مداوم نیاز به اجابت مزاج، بی اختیاری مدفوع، تغییر در اندازه مدفوع، ایجاد توده در نزدیکی مقعد، کشاله ران یا لگن | سابقه ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، سیگار کشیدن، سیستم ایمنی ضعیف | شیمی درمانی، پرتودرمانی، جراحی |
تشخیص سرطان مقعد
برای تشخیص سرطان مقعد پزشک ابتدا در مورد علائم، سابقه پزشکی و سایر شرایط سلامتی به ویژه شرایط موثر بر سیستم ایمنی سوال می پرسد. در صورتی که با بررسی پزشک احتمال سرطان مقعد را بدهد از آزمایش ها استفاده می کند. آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص سرطان مقعد عبارتند از:
- آنوسکوپی
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر
- کولونوسکوپی
- ام آر آی
- سونوگرافی ترانس رکتال
- سی تی اسکن
- پت اسکن
- بافت برداری یا بیوپسی
درمان سرطان مقعد
درمان سرطان مقعد با توجه به نوع و مرحله سرطان انتخاب می شود. در اغلب موارد درمان سرطان مقعد با شیمی درمانی و پرتودرمانی انجام می شود. گاهی اوقات نیز ممکن است از جراحی برای برداشتن سرطان استفاده شود. همچنین اگر سرطان به قسمتهای دیگر بدن گسترش پیدا کرده باشد از درمان های متفاوتی استفاده می شود. در ادامه به بررسی روش های درمان سرطان مقعد می پردازیم.
شیمی درمانی و پرتودرمانی ترکیبی
در اغلب موارد برای درمان سرطان مقعد از ترکیب پرتودرمانی و شیمی درمانی استفاده می شود، زیرا ترکیب این دو روش درمان با یکدیگر برای کشتن سلول های سرطانی قوی تر است.
شیمی درمانی: شیمی درمانی می تواند به تنهایی یا به همراه پرتودرمانی برای درمان سرطان مقعد استفاده شود. شیمی درمانی با استفاده از داروهای قوی که در رگ تزریق می شوند یا قرص ها انجام می شود.
پرتو درمانی: پرتودرمانی با استفاده از اشعه ایکس برای از بین بردن یا آسیب رساندن به سلول های سرطانی انجام می شود. پرتودرمانی ممکن است به صورت خارجی یا داخلی انجام شود. پرتو درمانی سرطان مقعد ممکن است منجر به ناباروری دائمی یا موقت در زنان و مردان شود
در این روش، پرتو درمانی همزمان با شروع اولین دوره شیمی درمانی آغاز می شود. پرتودرمانی هر هفته به مدت پنج تا شش هفته انجام می شود.
عمل جراحی سرطان مقعد
همانطور که گفته شد در اغلب موارد برای درمان سرطان مقعد از پرتو درمانی و شیمی درمانی استفاده می شود اما در برخی از موارد نیاز است که درمان سرطان مقعد با عمل جراحی انجام شود. در موارد زیر پزشک عمل سرطان مقعد را توصیه می کند:
- سرطان های مقعدی بسیار کوچک
- سرطان مقعدی که به سایر درمان ها پاسخ نمیدهد
جراحی سرطان مقعد یک روش کم تهاجمی است که شامل برداشتن بخشی از مقعد است که بر اثر سرطان تحت تاثیر قرار گرفته است. در مواردی که نیاز به عمل بزرگتری است ممکن است مقعد، رکتوم و بخشی از کولون و غدد لنفاوی نزدیک مقعد و کشاله ران برداشته شود. در صورت انجام عمل جراحی سرطان مقعد کولوستومی نیز انجام می شود تا فرد بتواند مدفوع را در کیسه ای که به بدن وصل است دفع کند.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی در اغلب موارد برای درمان سرطان مقعدی انجام می شود که در مراحل آخر خود قرار دارد. این روش به مدیریت بهتر علائم سرطان مقعد کمک می کند. ایمونوتراپی درمانی دارویی است که به سیستم ایمنی کمک می کند تا سلول های سرطانی را از بین ببرد.
طول عمر بیماران سرطان مقعدی
تخمین طول عمر بیماران سرطان مقعدی به عوامل متفاوتی بستگی دارد. بر اساس تحقیقات انجام شده 70 درصد افراد مبتلا به سرطان مقعد، پنج سال بعد از تشخیص زنده بوده اند. میزان بقا بر اساس مرحله سرطان در جدول زیر آمده است:
سرطان مقعد مرحله 1 و 2 | 83% |
سرطان مقعد مرحله 3 | 63% |
سرطان مقعد مرحله 4 | 34% |
توجه داشته باشید که طول عمر و میزان بقا برای هر فرد بر اساس شرایط سلامتی وی میتواند متفاوت باشد.
آیا سرطان مقعدی کشنده است
تعداد افرادی که هر ساله بر اثر سرطان مقعد جان خود را از دست می دهند در حال افزایش است، اما درمان سرطان مقعد اغلب بسیار موثر است و بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان مقعد درمان می شوند. اما سرطان مقعد می تواند یک بیماری جدی و کشنده باشد.
عوارض سرطان مقعد
در صورتی که سرطان مقعد درمان نشود می تواند به سایر قسمت های بدن سرایت یافته و گسترش پیدا کند. به ندرت ممکن است سرطان مقعد به ریه ها و کبد سرایت کند.
پیشگیری از سرطان مقعد
هیچ روشی وجود ندارد که بتوان با استفاده از آن به طور قطعی از سرطان مقعد پیشگیری کرد اما با انجام برخی اقدامات می توان احتمال بروز آن را کاهش داد. برخی روش های پیشگیری سرطان مقعد عبارتند از:
- داشتن رابطه جنسی ایمن مانند استفاده از کاندوم
- استفاده از واکسن HPV
- خودداری از مصرف تنباکو و ترک سیگار
سوالات متداول در مورد سرطان مقعد
خیر سرطان مقعد یک سرطان شایع نیست و افراد زیادی به آن مبتلا نمی شوند.
دیسپلازی مقعد یک سرطان نیست، اما ممکن است راه را برای سرطان مقعد هموار کند. در دیسپلازی مقعد، سلولهای مقعد غیرطبیعی میشوند. با گذشت زمان، این سلول های غیر طبیعی می توانند شروع به تکثیر کنند و تومورهای سرطانی ایجاد کنند.
مردان و زنان مبتلا به HPV در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مقعد هستند. حدود 90 مورد از 100 مورد سرطان مقعد (حدود 90 درصد) با عفونت HPV مرتبط است.
سرطان مقعد قابل درمان است، اما درصد موفقیت درمان تا حد زیادی وابسته به میزان پیشرفت و مرحله ای است که سرطان در زمان تشخیص در آن قرار دارد.